Ενθύμιον Σμύρνης

25η Μαρτίου. Η μεγάλη θρησκευτική και εθνική γιορτή της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού. Η Παναγία ευαγγελίζεται το Μέγα θαύμα της Ενανθρωπήσεως του Θεού, και η σκλαβωμένη Ελλάδα το 1821 κηρύσσει την Επανάσταση και τον απελευθερωτικό της αγώνα να αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό. Χαρά μεγάλη και δόξα στη γη, για την αγγελία της ελεύσεως του Θεανθρώπου και Σωτήρος Ιησού Χριστού. Τιμή και καύχημα συγχρόνως για τους ήρωες αγωνιστές της Επανάστασης, που έζησαν πολέμους, αγώνες, θυσίες και μαρτύρια πριν την εθνική ανάσταση και ελευθερία από την σκλαβιά των Τούρκων, όπως ο Χριστός υπέμεινε πριν την Ανάστασή Του, τον Σταυρό του Γολγοθά. Το αίμα του Χριστού και των αγωνιστών έγινε η ζωή τους Γένους μας. Αυτή την ελεύθερη και ειρηνική ζωή της αγάπης, αγωνιζόμαστε να βιώσουμε με το μήνυμα της εν Χριστώ σωτηρίας, του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, πολεμώντας να απαλλαγούμε από τον τυραννικό ζυγό της αμαρτίας.
Αυτή την δοξασμένη ημέρα της 25ης Μαρτίου, μέσα στην ευλογημένη περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής βρεθήκαμε στην αλησμόνητη Σμύρνη της Μικράς Ασίας. Την γλυκιά και γοητευτική πολιτεία της αρχαιότητας και του υπόδουλου Ελληνισμού, την ορφανή και τουρκεμένη «Νύμφη του Ερμαίου», το «μάτι της Ανατολής», την πόλη όπου η γλώσσα της ήταν Ελληνική, θρησκεία της ο Χριστός, Μητρόπολή της η Αγία Φωτεινή. Την Πόλη που την εξυμνούσαν ως τα πέρατα της γης, που φημιζόταν για τις όμορφες Ελληνικές συνοικίες, το εμπορικό της λιμάνι, την όμορφη παραλία της και την ομορφιά των γυναικών της.
Πατώντας στα άγια χώματα της πολύπαθης και μαρτυρικής Μικρασίας, της κοιτίδας της Ελληνικής σκέψης, στο νου σου έρχεται το Ιερό Βιβλίο της Αποκαλύψεως που απεστάλη στις επτά Εκκλησίες της Μικράς Ασίας και το κεφάλαιο των επτά λυχνιών. Η τρομερή απειλή που πραγματοποιήθηκε με την Μικρασιατική καταστροφή και το ξερίζωμα του Χριστιανισμού από τα μέρη που ήκμασε. Η λυχνία μετακινήθηκε! Όμως, το φως του Ευαγγελίου φαίνεται να λάμπει ακόμα στα μέρη την Μικράς Ασίας.
Στη Σμύρνη φθάνεις αφού διασχίσεις μια διαδρομή όπου οι εικόνες εναλλάσσονται. Οι ακροθαλασσιές της Ιωνίας και τα φοβερά όρη των θρήνων, που μυρίζουν θάνατο και αίμα, που φαντάζουν ακόμα τα χαρακώματα και τα ταμπούρια των πολέμων, η σκλαβιά, το μαρύριο αθώων ανθρώπων. Αισθάνεσαι να ξυπνούν μέσα σου μνήμες του παρελθόντος και στιγμές συγκλονιστικές με νίκες και πένθη, που τις διαδέχονται οι ενθυμήσεις από φρικτές περιπέτειες την σκλαβιάς και των διωγμών του ευλογημένου Ελληνικού λαού της Μικράς Ασίας. Ο ξεριζωμός των Ελλήνων από τις πατρογονικές εστίες τους, δεν μπορεί να βγάλει από την καρδιά μας την αλησμόνητη Μικρά Ασία, την άλλοτε ένδοξη και άλλοτε λεηλατημένη, ματωμένη, καμένη, διωγμένη και παραδομένη στους εχθρούς της. Αιώνες λυσσομανούσαν οι εχθροί και οι δήθεν «σύμμαχοι» να εισβάλουν και να κατακτήσουν τις πατρίδες αυτές. Την Πόλη, τον Πόντο, την Μικρά Ασία. Όταν τις πήραν απ’ τους Έλληνες ησύχασαν! Δεν ξαναενδιαφέρθηκε κανένας. Ο σκοπός τους είχε επιτευχθεί. Στην Τουρκία των 72 διαφορετικών εθνοτήτων, δεν χωρούσαν οι Έλληνες που είχαν εκεί ιστορία 3.000 χρόνων, έχοντας δημιουργήσει πολιτισμό, πόλεις, έχοντας ξεχερσώσει τη γή, γι’ αυτούς δεν περίσευε τόπος, γιατί έτσι συνέφερε στα «σχέδια των συμμάχων». Αυτό που προείχε ήταν τα ανταγωνιστικά συμφέροντα των μεγάλων για την παγκόσμια ηγεμονία και το ξαναμοίρασμα του αποικιακού πλούτου. Δεν λογάριαζαν το αίμα του Ελληνικού στρατού και τις ζωές των Ελλήνων της Ανατολής. Τα πετρέλαια ήταν πολυτιμότερα, καθώς και η βιομηχανική επικράτηση, οι συγκοινωνίες και οι σιδηρόδρομοι, τα λιμάνια και τα εδάφη που δεν τους ανήκαν.
Σ’ αυτήν την πόλη της Σμύρνης βρεθήκαμε, περιδιαβαίνοντας τους δρόμους της, με εμφανή την αλλοίωση των Ελληνικών συνοικιών και των πανέμορφων αρχοντικών, όσων απέμειναν από την καταστροφή. Στην θέση τους κακόγουστες πολυώροφες κατοικίες που δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν στο ύψος τις φλόγες και του καπνούς του ’22. Κάποια έργα βιτρίνας, δρόμοι, δημόσια, κτίρια και ξενοδοχεία, προσπαθούν να αποκρύψουν τη φτώχεια στην υπόλοιπη πόλη. Τίποτα δεν θυμίζει την αίγλη της παλιάς Ελληνικής πόλης. Δεν μπορεί να είναι αυτή η Σμύρνη!
Περπατάμε στην ξακουστή παραλία της. Χρειάζεται μεγάλη άγνοια και αναισθησία, για να μην έρθουν στο νου σου, μνήμες από το ένδοξο παρελθόν και τον μετέπειτα χαλασμό «της πολιτείας της χαράς» που έγινε στάχτη. Μπροστά μας ανοίγετε ο κόλπος της Σμύρνης, εδώ όπου το 1922 καταποντίσθηκε το όνειρο της απελευθέρωσης την Μικράς Ασίας και έμεινε ανολοκλήρωτο το όραμα του 1821. Εδώ που χιλιάδες πρόσφυγες, νέοι, γέροι, γυναίκες, παιδιά, θανατώθηκαν σ’ αυτή την παραλία. Πίσω τους φωτιές, χαλασμός, χατζάρες, σφαίρες. Μπροστά τους η πλημμυρισμένη από αίμα θάλασσα –και δεν ήταν η πρώτη φορά-. Εδώ τα πλοία των «μεγάλων φίλων και συμμάχων», οι απαθείς Αμερικάνοι, Άγγλοι, Γάλλοι, Ιταλοί, τραβούσανε ταινίες τον ξολοθρεμό των Ελλήνων, τραγουδούσαν και ρίχνανε ζεματιστά νερά στους πρόσφυγες που κολυμπούσαν για να γλιτώσουν από τους Τούρκους. Σ’ αυτή την πόλη, το γένος των Ελλήνων ξεριζώνεται οριστικά από τις πανάρχαιες ρίζες του.
Μέσα στην πολυκοσμία της τουρκεμένης Σμύρνης, σκεφτόμαστε τον Εθνομάρτυρα Άγιο Χρυσόστομο. Στο πρόσωπό του, βλέπει κανείς τον Σταυρωμό της Ελλάδας. Παραδομένος ο Δεσπότης της Σμύρνης στον όχλο για να τιμωρηθεί όπως ο Χριστός από τους Ιουδαίους, με την μαρτυρική πορεία του προς τον Βασιλεία του Θεού, ραίνει την πόλη με το αίμα του, σηκώνοντας τον Σταυρό της Ρωμηοσύνης.
Σε μια μικρή Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία που τιμάται η Αγία Φωτεινή, για θυμίζει την παλιά μεγαλοπρεπή Μητρόπολη της Σμύρνης, τελέσαμε το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Συγκινημένοι δοξάσαμε τον Αληθινό Θεό μας. Νοιώθοντας τον Χριστό ανάμεσά μας, εορτάσαμε την Νίκη Του, ψελλίζοντας την τελευταία φράση του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου: «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν».
Στρατής Ανδριώτης