Παλαιών Πατρών Γερμανός

«…Εις ταύτην και τοιαύτην πόλιν (Δημητσάνα Γορτυνίας) εγεννήθη ο Ιεράρχης Γερμανός την 25ην Μαρτίου 1771, συνέπιπτε δε τότε προς την μεγάλην Παρασκευήν, εξ ενός χαρά Ευαγγέλια, ετέρωθεν ο Θεάνθρωπος κρεμάται επί ξύλου, ημέρα πένθους, μάλλον συνάδουσα προς τας περιστάσεις… Τας δ’ αρετάς και τον βίον του Ιεράρχου Γερμανού περιέγραψαν και επήνεσαν πάντες αναξαιρέτως ημέτεροι τε και ξένοι συγγραφείς, ιδίως δε ο φίλος αυτού Πουκεβίλ εξήρε τον χαρακτήρα, παραμοιάσας αυτόν προς τον Σωκράτην…» (Προλεγόμενα- Γ. Ι. Παπούλας, «Παλαιών Πατρών Γερμανός - Απομνημονεύματα»).
Σπούδασε στην Πατριαρχική Σχολή Κουρούτσεσμε της Κωνσταντινούπολης και τον Μάρτιο του 1806, σε ηλικία 36 ετών εκλέχτηκε μητροπολίτης Παλαιών Πατρών. Ερχόμενος στην Πάτρα, του επιφυλάχθηκε θερμή υποδοχή από τους πιστούς προς τους οποίους άσκησε επιτυχή ποιμαντορία, παρακινούμενος εκ της αγάπης, του σεβασμού και της αφοσίωσης του κόσμου. Το 1918 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία έχοντας δυναμική συμμετοχή στην προετοιμασία της Επαναστάσεως. Στις 8 Μαρτίου του 1821, όπως αναφέρει ο πολιτικός επιστήμων Κωνσταντίνος Χολέβας, «…o Γερμανός και ο Προκόπιος (Επίσκοπος Κερνίτσης και Καλαβρύτων) κλείσθηκαν για αρκετές ημέρες στη Μονή της Αγίας Λαύρας κοντά στα Καλάβρυτα και αφού συσκέφθηκαν με προκρίτους και οπλαρχηγούς αποφάσισαν την κήρυξη της Επαναστάσεως. Ο Γερμανός τα αναφέρει αυτά στα Απομνημονεύματά του. Τον αμφισβητούν ορισμένοι, διότι δεν γράφει ότι σήκωσε την σημαία της Επαναστάσεως. Προφανώς δεν γράφει από σεμνότητα ότι αυτός ήταν το επίκεντρο. Έκανε όμως κάτι σημαντικότερο. Έστειλε σε εφημερίδες της Δυτικής Ευρώπης την προκήρυξη της Ελληνικής Εθνεγερσίας. Έτσι στην εφημερίδα LE CONSTITUTIONΝEL των Παρισίων, στις 6 Ιουνίου 1821, δημοσιεύεται σε περίληψη η εθνεγερτική ομιλία του Γερμανού, με την οποία καλεί τους συγκεντρωμένους στην Αγία Λαύρα να αποτινάξουν τον Τουρκικό ζυγό. Η εφημερίδα στο τμήμα των εξωτερικών ειδήσεων αναφέρει ότι η ομιλία του Παλαιών Πατρών Γερμανού έγινε προς τον κλήρο και τον λαό που είχε συγκεντρωθεί στην ανδρική Μονή της Λαύρας στο όρος Βελιά της Πελοποννήσου. Στην τελευταία παράγραφο της δημοσιευμένης ομιλίας του ο Γερμανός καλεί τους επαναστάτες να εφορμήσουν προς την Πάτρα έχοντας ως σημαία το σύμβολο του Σταυρού. Η ομιλία φέρεται να έγινε στις 8 Μαρτίου, δηλαδή την ημέρα που άρχισε η σύσκεψη στην Αγία Λαύρα. Να, λοιπόν που μία γαλλική εφημερίδα του 1821 αναφέρεται και στον Παλαιών Πατρών Γερμανό και στην Λαύρα και στην ύψωση της σημαίας, όλα δηλαδή αυτά που αμφισβητούν οι μεταμοντέρνοι ιστορικοί της εποχής μας».
Επίσης, σε αναφορά Ολλανδού διπλωμάτη στη Κωνσταντινούπολη την 13/25η Απριλίου του 1821 προς την κυβέρνησή του, αποκαλύπτεται η πατριωτική δράση του Μητροπολίτου Παλαιών Πατρών, καθώς και του Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄: «Ο αρχηγός ούτος της Εκκλησίας ονόματι Γρηγόριος είχεν εξελεγχθεί (από τους Τούρκους) ως συνένοχος και κύριος υποκινητής της συνωμοσίας των Ελλήνων. Γεννημένος εν Πελοποννήσω και επιθυμών κατά τον καλύτερον τρόπον να αποκρύψει το «παιχνίδι» του από τους οφθαλμούς της Κυβερνήσεως είχε καταστεί -λένε- εγγυτής υπέρ του Μητροπολίτου Πατρών, υποκινητού της Επαναστάσεως της Πελοποννήσου. Πιστοποιηθείσης της συμμετοχής του δια σαφών αποδείξεων και εγγράφων, ο σουλτάνος του επέβαλε την ποινήν, την οποίαν επέσυρε το κακούργημά του. Η συνημμένη προκήρυξις αναρτηθείσα επί του νεκρού, θα πληροφορήσει την Εξοχότητά σας περί των κατηγοριών αίτινες τον ωδήγησαν εις την αγχόνην».
Εύστοχα εδώ ο Κ. Χολέβας σχολιάζει ότι και ο Σουλτάνος, αλλά και οι ξένοι διπλωμάτες γνώριζαν τον πατριωτισμό του Γρηγορίου Ε καί καταλάβαιναν ότι η αποκήρυξη της εξεγέρσεως του Υψηλάντη (δεν πρόκειται για αφορισμό, διότι αφορισμός ισχύει μόνο για θέματα πίστεως και δόγματος) ήταν ένα τέχνασμα. Επιπλέον το κείμενο καταγράφει την αντίληψη που είχαν σχηματίσει οι ξένοι διπλωμάτες βάσει πληροφοριών ότι η Πελοπόννησος εξεγέρθηκε με κύριο υποκινητή τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, τον οποίο σήμερα κάποιοι αποκαλούν «φιλότουρκο».
Ο Γερμανός λοιπόν, φέρεται ότι οργάνωσε και πραγματοποιήθηκε τελετή ύψωσης και ευλογίας των επαναστατημένων όπλων στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου, σε μια μεγαλειώδη συγκέντρωση. Εκεί, αναφέρεται ότι «αφού τοποθέτησε φρουρούς και έναν πρόχειρο βωμό για την τοποθέτηση του Τιμίου Σταυρού, μέσα σε έξαλλο ενθουσιασμό ευλόγησε τα όπλα και την πρώτη ελληνική σημαία, δεήθηκε για την έναρξη του αγώνα, για τους αγωνιστές και για τα θύματα και έδωσε θάρρος και ενθουσιασμό στον λαό. Το πλήθος ασπάζονταν το Σταυρό, φώναξε επαναστατικά συνθήματα και ορκίζονταν ζητωκραυγάζοντας "ΖΗΤΩ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ". Την επομένη, ο Γερμανός έστειλε εγκύκλιο στους πρόξενους των ξένων δυνάμεων με τον σκοπό της εξέγερσης, ζητώντας υποστήριξη και προστασία».
Ανέλαβε επίσης την αποστολή να ενημερώσει για τους αγώνες του Έθνους, τους Ιταλούς και το Βατικανό, καθώς και «τους επιφανείς πατριώτες του εξωτερικού, μεταδίδοντας και διαδίδοντας την επιθυμία των Ελλήνων για αποτίναξη του ζυγού και ελευθερία και αποκομίζοντας κάθε είδους υποστήριξη από αυτούς και από τα ξένα κράτη. Η αποστολή του Γερμανού εξέφρασε εκείνη την περίοδο την επίσημη φωνή της επαναστατημένης Ελλάδας στο εξωτερικό και απέφερε αρκετά οφέλη στην επανάσταση».
Αργότερα, απογοητευμένος από τον εμφύλιο σπαραγμό απεσύρθη στη μονή της Χρυσοποδαρίτισσας. Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός την περίοδο αυτή έγραψε τα απομνημονεύματά του. «Με εντολή του Γκούρα, οι στρατιώτες τον απήγαγαν με βία και τον έσυραν πεζό μέχρι τη Γαστούνη, το χειμώνα του 1825. Αποτέλεσμα αυτού ήταν ο σοβαρός κλονισμός της υγείας του… Στο Ναύπλιο ο Γερμανός προσεβλήθη από λοιμώδη νόσο από την οποία και απεβίωσε στις 30 Μαΐου 1826». Το λείψανό του φυλάσσεται στη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Σχολής στη Δημητσάνα.
σ.α.