Πρόλογος
Ο ΑΓΙΟΣ Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς εἶναι ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους πατέρες καὶ θεολόγους τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ μεγαλύτερος πάντως τῆς ὑστεροβυζαντινῆς ἐποχῆς, ὑπέρμαχος τῆς Ὀρθοδοξίας, ὑπερασπιστὴς τοῦ ἡσυχασμοῦ, ἀπολογητὴς τῆς νοερᾶς νήψεως καὶ προσευχῆς...
Γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 1296 ἀπὸ γονεῖς εὔπορους, μορφωμένους καὶ εὐσεβεῖς. Διαθέτοντας σπάνια ὀξύνοια, ἔγινε νεότατος κάτοχος τόσο τῆς «κατὰ κόσμον» φιλοσοφίας ὅσο καὶ τῆς «κατὰ Χριστόν»• τῆς πρώτης, φοιτώντας στὸ πανεπιστήμιο τῆς Βασιλεύουσας, ποὺ διευθυνόταν τότε ἀπὸ τὸν διάσημο φιλόσοφο Θεόδωρο Μετοχίτη (1270-1331)• καὶ τῆς δεύτερης, μαθητεύοντας στὸν θεόσοφο μητροπολίτη Φιλαδέλφειας Θεόληπτο (πέρ. 1250-1325), ἀπὸ τὸν ὅποιο μυήθηκε στὴ νοερὰ προσευχή. Μόλις εἰκοσάχρονος ἐγκατέλειψε τὸν κόσμο καὶ ἀκολούθησε τὸν μοναχικὸ βίο. Μόνασε στὸ ὅρος Παπίκιο, στὴ Θράκη, σὲ διάφορους τόπους τοῦ Ἄθωνα, στὴ σκήτη τῆς Βέροιας καί, τέλος, πάλι στὸν Ἄθωνα, στὸ λαυριωτικὸ ἡσυχαστήριο τοῦ Ἁγίου Σάββα. Ἐδῶ ἔφτασε σὲ ὕψη ἁγιότητας καὶ ἔλαβε ἀπὸ τὴν Κυρία Θεοτόκο τὸ χάρισμα τῆς θεολογίας. Γιὰ μικρὸ χρονικὸ διάστημα, γύρω στὰ 1335, μὲ ἀπόφαση τῆς συνάξεως τοῦ Ὅρους, διετέλεσε ἡγούμενος τῆς μονῆς Ἐσφιγμένου.
Ἀπὸ τὸ ἁγιορείτικο ἀσκητήριό του ὁ ἅγιος Γρηγόριος κλήθηκε νὰ ὑπερασπιστεῖ τὴν Ὀρθοδοξία, καὶ μάλιστα τὴν ἡσυχαστική της παράδοση, ποὺ πολεμήθηκε σκληρὰ ἀπὸ τὸν ὑπερφίαλο λατινόφρονα μοναχὸ Βαρλαὰμ τὸν Καλαβρὸ (πέρ. 1290-1350) καὶ τοὺς ὁμόφρονές του Γρηγόριο Ἀκίνδυνο (πέρ. 1300-1350),Νικηφόρο Γρήγορα (1296-1360) κ.ἄ. Γιὰ τὸ σκοπὸ αὐτὸ ἔγραψε δυὸ ἀποδεικτικοὺς λόγους Περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τρεῖς τριάδες λόγων Ὑπὲρ τῶν ἱερῶς ἡσυχαζόντων, μὲ τοὺς ὅποιους ἀντικρούει τὶς βαρλααμικὲς κατηγορίες ἐναντίον τῶν ἡσυχαστῶν, τὸν περίφημο Ἁγιορείτικο Τόμο, στὸν ὁποίο γίνεται μία συνοπτικὴ ἔκθεση τῆς ἡσυχαστικῆς διδασκαλίας γιὰ τὸ ἄκτιστο θεῖο φῶς καὶ τὴ μέθεξή του ἀπὸ τοὺς ἅγιους, καὶ πολλὰ ἄλλα.
Ἡ δογματικὴ διδασκαλία τοῦ ἱεροῦ Παλαμᾶ, ποὺ ἀνακεφαλαιώνει ὁλόκληρη τὴν ὀρθόδοξη θεολογικὴ παράδοση, ἐπικυρώθηκε ἀπὸ τέσσερις συνόδους στὴν Κωνσταντινούπολη (μία τὸ 1341, μία τὸ 1347 καὶ δυὸ τὸ 1351).
Ἡ ἀρετὴ καὶ ἡ προσφορά του στὴν Ἐκκλησία τὸν ἔφεραν, τὸ 1347,στὸν ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τῆς Θεσσαλονίκης, ὅπου ἔλαμψε μὲ τὴν ἁγιότητα, τὰ θαύματα καὶ τὴν ποιμαντική του δράση, λαμπρὰ δείγματα τῆς ὁποίας εἶναι οἱ ὑπέροχες ὁμιλίες του.
Κοιμήθηκε στὶς 14 Νοεμβρίου τοῦ 1359. Λίγο ἀργότερα, τὸ 1368,ἀνακηρύχθηκε ἅγιος μὲ συνοδικὴ πράξη. Ἐκτὸς ἀπὸ δογματικὰ ἔργα, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἔγραψε καὶ ἀξιόλογα ἐποικοδομητικά. Ἕνα ἀπ' αὐτά, μικρὸ ἀλλὰ ἐξαιρετικὰ ὠφέλιμο, εἶναι ὁ Δεκάλογος τῆς κατὰ Χριστὸν νομοθεσίας , ποὺ ἀκολουθεῖ σὲ νεοελληνικὴ ἀπόδοση. Ὁ ἱερὸς συγγραφέας ἀναμορφώνει τὸν μωσαϊκό δεκάλογο σύμφωνα μὲ τὴν εὐαγγελικὴ καὶ ἁγιοπατερικὴ διδασκαλία, ὁδηγώντας θαυμάσια τὸν ἀναγνώστη ἀπὸ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη στὴν Καινή, ἀπὸ τὸν ἀτελὴ νόμο τῶν προφητῶν στὸν τέλειο νόμο τοῦ Χριστοῦ, ἀπὸ τὸ γράμμα, ποὺ ὁδηγεῖ στὸ θάνατο, στὸ Πνεῦμα, ποὺ δίνει ζωὴ (Β' Κόρ. 3:6).
Ὁ δεκάλογος τοῦ Χριστιανικοῦ Νόμου
Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν, Κύριος εἷς ἐστιν
Ὁ Κύριος, ὁ Θεός σου, εἶναι ἕνας Κύριος (Δεύτ. 6:4), ποὺ ἀναγνωρίζεται ὡς Πατέρας, Υἱὸς καὶ Ἅγιο Πνεῦμα. Ὁ Πατέρας εἶναι ἀγέννητος. Ὁ Υἱὸς ἔχει γεννηθεῖ ἀπὸ τὸν Πατέρα ἀνάρχως, ἀχρόνως καὶ ἀπαθῶς, ὡς Λόγος, καὶ ἔχει ὀνομαστεῖ Χριστός, ἐπειδὴ ἔχρισε ἀπὸ τὸν ἑαυτὸ Του τὴν ἀνθρώπινη φύση ποὺ πῆρε ἀπὸ μᾶς. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα προέρχεται ἀπὸ τὸν Πατέρα, ὄχι ὅμως μὲ γέννηση, ἄλλα μὲ ἐκπόρευση. Αὐτὸς εἶναι ὁ μόνος Θεός, Αὐτὸς εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεός, ὁ ἕνας Κύριος σὲ τρεῖς ὑποστάσεις, ποὺ δὲν διαιρεῖται ὡς πρὸς τὴ φύση, τὴ βουλή, τὴ δόξα, τὴ δύναμη, τὴν ἐνέργεια καὶ ὅλα τὰ γνωρίσματα τῆς θεότητος.
Αὐτόν, τὸν ἕνα Τριαδικὸ Θεό, μόνο θ' ἀγαπήσεις καὶ Αὐτὸν μόνο θὰ λατρέψεις μ’ ὅλη τη διάνοιά σου καὶ μ' ὅλη τὴν καρδιά σου καὶ μ' ὅλη τη δύναμή σου. Καὶ θὰ εἶναι τὰ λόγια Του καὶ τὰ προστάγματά Του μέσα στὴν καρδιά σου, γιὰ νὰ τὰ πράττεις καὶ νὰ τὰ μελετᾶς καὶ νὰ τὰ λὲς ὅταν κάθεσαι, ὅταν βαδίζεις, ὅταν βρίσκεσαι στὸ κρεβάτι, ὅταν σηκώνεσαι. Νὰ θυμᾶσαι ἀδιάκοπα τὸν Κύριο, τὸ Θεό σου. Αὐτὸν μονάχα νὰ φοβᾶσαι. Μητ' Ἐκεῖνον μήτε τὶς ἐντολές Του νὰ λησμονήσεις. Ἔτσι θὰ σοῦ δώσει δύναμη νὰ κάνεις τὸ θέλημά Του. Γιατί δὲν ζητάει ἀπὸ σένα τίποτ' ἄλλο, παρὰ νὰ Τοῦ εἶσαι ἀφοσιωμένος καὶ νὰ Τὸν ἀγαπᾶς καὶ νὰ βαδίζεις στοὺς δρόμους ὅλων τῶν ἐντολῶν Του. Αὐτὸς εἶναι τὸ καύχημά σου καὶ Αὐτὸς ὁ Θεός σου.
Μαθαίνοντας πὼς οἱ ὑπερκόσμιοι ἄγγελοι εἶναι ἀπαθεῖς καὶ ἀόρατοι καὶ πὼς ὁ διάβολος, ποὺ ξέπεσε ἀπὸ τὸν οὐρανό, εἶναι πολὺ κακός, σοφός, δυνατὸς καὶ πολυμήχανος στὸ νὰ πλανάει τὸν ἄνθρωπο, μὴ νομίσεις πὼς εἶναι κανένας τους ὁμότιμος μὲ τὸ Θεό. Βλέποντας, ἐπίσης, τὸ μέγεθος τοῦ οὐρανοῦ καὶ τὴν κινητική του πολυπλοκότητα, τὴ λαμπρότητα τοῦ ἥλιου, τὴ φωτεινότητα τῆς σελήνης, τὴν καθαρότητα τῶν ἄλλων ἄστρων, τὴν εὐχρηστία τοῦ ἀέρα στὴν ἀναπνοή, τὸν πλοῦτο τῶν προϊόντων τῆς γῆς καὶ τῆς θάλασσας, μὴ θεοποιήσεις κανένα ἀπ' αὐτά. Ὅλα εἶναι κτίσματα τοῦ μόνου Θεοῦ ὑποταγμένα σ' Αὐτόν, ποὺ τὰ δημιούργησε ἀπὸ τὸ μηδὲν μὲ τὸ λόγο Του. «Αὐτὸς εἶπε κι ἔγιναν, Αὐτὸς πρόσταξε καὶ δημιουργήθηκαν» (Ψάλμ. 32:9). Μόνο Αὐτόν, λοιπόν, τὸν Κύριο καὶ Δημιουργό του σύμπαντος, θὰ δοξάσεις ὡς Θεό, σ' Αὐτὸν θὰ προσκολληθεῖς μὲ ἀγάπη καὶ σ' Αὐτὸν θὰ μετανοεῖς μέρα νύχτα γιὰ τὰ ἐκούσια καὶ ἀκούσια ἁμαρτήματά σου. Γιατί Αὐτὸς εἶναι σπλαχνικὸς καὶ ἐλεήμων, μακρόθυμος καὶ πολυέλεος καὶ ἀγαθοποιὸς αἰώνιος. Αὐτὸς ἔχει ὑποσχεθεῖ καὶ δίνει τὴν οὐράνια καὶ ἀδιάδοχη βασιλεία, τὸν ἀνώδυνο βίο, τὴν ἀθάνατη ζωὴ καὶ τὸ ἀνέσπερο φῶς, γιὰ νὰ τ' ἀπολαμβάνουν ὅσοι Τὸν σέβονται, Τὸν προσκυνοῦν, Τὸν ἀγαποῦν καὶ τηροῦν τὶς ἐντολές Του.
Ἀλλὰ ὁ ἴδιος εἶναι καὶ Θεὸς ζηλωτὴς καὶ κριτὴς δίκαιος καὶ ἐκδικητὴς φρικτός. Στοὺς ἀσεβεῖς καὶ ἀνυπάκουους, ποὺ παραβαίνουν τὰ προστάγματά Του, ἐπιβάλλει κόλαση αἰώνια, φωτιὰ ἄσβεστη, ὀδύνη ἀκατάπαυστη, θλίψη ἀπαρηγόρητη, χώρα σκοτεινὴ καὶ στενάχωρη, ποὺ ἑτοίμασε γιὰ τὸν πρῶτο πονηρὸ ἀποστάτη, τὸ διάβολο, καὶ γιὰ ὅλους ὅσοι πλανήθηκαν ἀπ' αὐτὸν καὶ τὸν ἀκολούθησαν, ἀφοῦ ἀρνήθηκαν τὸν Πλάστη τους μὲ τὰ ἔργα, τὰ λόγια καὶ τὶς σκέψεις τους.
Οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα...
Μὴν κατασκευάσεις ποτὲ ὁμοίωμα κάποιου ἀπ' ὅσα εἶναι πάνω στὸν οὐρανὸ καὶ κάτω στὴ γῆ καὶ μέσα στὰ νερά, γιὰ νὰ τὰ λατρεύεις καὶ νὰ τὰ δοξάζεις σὰν θεοὺς (Ἐξ. 20:4-5). Γιατί ὅλα αὐτὰ εἶναι κτίσματα τοῦ μόνου Θεοῦ, ποὺ στοὺς στερνοὺς καιρούς, ἀφοῦ σαρκώθηκε σὲ παρθενικὴ μήτρα, φανερώθηκε στὴ γῆ καὶ συναναστράφηκε τοὺς ἀνθρώπους. Καὶ ἀφοῦ ἔπαθε καὶ πέθανε καὶ ἀναστήθηκε γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἄνθρωπων, ἀνέβηκε μὲ τὸ σῶμα Του στοὺς οὐρανοὺς καὶ κάθησε ψηλά, στὰ δεξιὰ τοῦ παντοδύναμου Θεοῦ. Μ' αὐτὸ τὸ σῶμα θὰ ἔρθει πάλι μὲ δόξα, γιὰ νὰ κρίνει ζωντανοὺς καὶ νεκρούς.
Ἀπὸ ἀγάπη, λοιπόν, σ' Ἐκεῖνον, ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος γιὰ τὴ σωτηρία μας, θὰ κάνεις τὴν εἰκόνα Του. Καὶ μέσω τῆς εἰκόνας θὰ θυμᾶσαι καὶ θὰ προσκυνᾶς Ἐκεῖνον. Μέσω τῆς εἰκόνας θὰ ὑψώνεις τὸ νοῦ σου στὸ προσκυνητὸ σῶμα τοῦ Σωτήρα, ποὺ κάθεται στὰ δεξιά του Πατέρα, στὸν οὐρανό. Θὰ κάνεις ἐπίσης καὶ τῶν ἁγίων τὶς εἰκόνες καὶ θὰ τὶς προσκυνᾶς κι αὐτὲς ὄχι σὰν θεούς, γιατί εἶναι ἀπαγορευμένο, ἀλλὰ γιὰ τὴ σχέση σου μαζί τους καὶ γιὰ τὴ διάθεσή σου ἀπέναντί τους καὶ γιὰ τὴ μεγάλη τιμὴ ποὺ τοὺς πρέπει ἐνῶ ὁ νοῦς σου καὶ πάλι θὰ πηγαίνει σ' ἐκείνους μεσ’ ἀπὸ τὶς εἰκόνες. Ἔτσι ἔκανε καὶ ὁ Μωυσῆς: Ἔφτιαξε τὶς εἰκόνες τῶν Χερουβεὶμ καὶ τὶς ἔβαλε μέσα στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων γιὰ νὰ δοξάσει ὄχι τὰ κτίσματα, ἀλλὰ μέσω αὐτῶν τὸν κτίστη τοῦ κόσμου Θεὸ (Ἐξ. 25:17-19).
Κι ἐσύ, λοιπόν, δὲν θὰ θεοποιήσεις τὶς εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἁγίων, ἀλλὰ μέσω αὐτῶν θὰ προσκυνᾶς Ἐκεῖνον, πού, ἀφοῦ πρῶτα μᾶς ἔπλασε κατ' εἰκόνα Του, ὕστερα εὐδόκησε ἀπὸ ἄφατη φιλανθρωπία νὰ πάρει ὁ ἴδιος τὴν ἀνθρώπινη εἰκόνα Του καὶ νὰ γίνει περιγραπτὸς σύμφωνα μ' αὐτήν. Καὶ δὲν θὰ προσκυνήσεις μόνο τὴν εἰκόνα τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ καὶ τὸν τύπο τοῦ σταυροῦ Του. Γιατί εἶναι σημεῖο πανίσχυρο καὶ τρόπαιο τοῦ Χριστοῦ κατὰ τοῦ διαβόλου καὶ ὅλης τῆς δαιμονικῆς παρατάξεως. Γι' αὐτὸ τοὺς πιάνει φρίκη καὶ τρέπονται σὲ φυγή, ὅταν βλέπουν νὰ γίνεται τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ. Καὶ πρὶν τὴ Σταύρωση ἀκόμα, ὁ τύπος τοῦ σταυροῦ δοξάστηκε πολὺ ἀπὸ τοὺς προφῆτες καὶ ἔκανε μεγάλα θαύματα. Ἀλλὰ καὶ στὴ δευτέρα παρουσία τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ποὺ καρφώθηκε στὸ σταυρὸ καὶ ποὺ θὰ ἔρθει γιὰ νὰ κρίνει ζωντανοὺς καὶ νεκρούς, θὰ προπορεύεται αὐτὸ τὸ μεγάλο καὶ φοβερὸ σημεῖο Του μὲ δύναμη καὶ λαμπρότητα πολλή. Δόξασε, λοιπόν, τώρα τὸ σταυρό, γιὰ νὰ τὸν ἀτενίσεις τότε μὲ θάρρος καὶ νὰ δοξαστεῖς μαζί του.
Θὰ προσκυνήσεις καὶ τὶς εἰκόνες τῶν ἁγίων, ἐπειδὴ αὐτοὶ συσταυρώθηκαν μὲ τὸν Κύριο, κάνοντας στὸ πρόσωπό σου τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ φέρνοντας στὸ νοῦ σου τὴ συμμετοχή τους στὰ παθήματα τοῦ Χριστοῦ. Θὰ προσκυνήσεις, ἐπίσης, καὶ τὰ ἅγια σκηνώματά τους καὶ κάθε λείψανο τῶν ὀστῶν τους, γιατί δὲν χωρίστηκε ἀπ' αὐτὰ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἀκριβῶς δὲν χωρίστηκε ἡ θεότητα ἀπὸ τὸ προσκυνητὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ κατὰ τὸν ζωοποιό Του θάνατο.
Οὐ λήψει τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου ἐπὶ ματαίω.
Δὲν θὰ χρησιμοποιήσεις μάταια τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ σου (Ἐξ. 20:7), κάνοντας ψεύτικο ὅρκο γιὰ ὁποιοδήποτε γήινο πράγμα ἀπὸ φόβο ἀνθρώπου ἢ ἀπὸ ντροπὴ ἢ γιὰ δικό σου κέρδος. Γιατί ἡ ἐπιορκία εἶναι ἄρνηση τοῦ Θεοῦ.
Νὰ μὴν ὁρκίζεσαι, λοιπόν, καθόλου. Ν' ἀποφεύγεις τελείως τὸν ὅρκο, γιατί ἀπὸ τὸν ὅρκο ἔρχεται ἡ ἐπιορκία, ποὺ ἀποξενώνει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ κατατάσσει τὸν ἐπίορκο μὲ τοὺς παρανόμους. Ἂν λὲς παντοτινὰ τὴν ἀλήθεια, θὰ σὲ πιστεύουν ὅπως ἂν ἔπαιρνες ὅρκο.
Κι ἂν ποτὲ συμβεῖ νὰ ὁρκιστεῖς πράγμα ποὺ πρέπει νὰ ἀπεύχεσαι, ἐφόσον μὲν πρόκειται γιὰ κάτι σύμφωνο μὲ τὸν θεῖο νόμο, θὰ τὸ ἐκτελέσεις ὡς νόμιμο, ἀλλὰ θὰ θεωρήσεις φταίχτη τὸν ἑαυτό σου γιὰ τὴν ὁρκοδοσία, καὶ μὲ ἐλεημοσύνη, ἱκεσία, πένθος καὶ κακοπάθεια τοῦ σώματος θὰ ζητήσεις τὸ ἔλεος τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶπε νὰ μὴν ὁρκίζεσαι διόλου (Μάτθ. 5:34)• ἂν πάλι ὁρκίστηκες γιὰ κάτι παράνομο, πρόσεξε μὴν τυχὸν τὸ ἐκτελέσεις, ἐπειδὴ πῆρες ὅρκο, γιὰ νὰ μὴ σὲ κατατάξει ὁ Θεὸς μὲ τὸν προφητοκτόνο Ἡρώδη, πού, γιὰ νὰ μὴν ἀθετήσει τὸν ὅρκο του, ἀποκεφάλισε τὸν Τίμιο Πρόδρομο (Μάτθ. 14:7-12). Ἀθέτησε καλύτερα τὸν παράνομο ἐκεῖνο ὅρκο, βάλε νόμο στὸν ἑαυτό σου νὰ μὴν ὁρκιστεῖς ποτὲ πιὰ καὶ ζῆτα τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, χρησιμοποιώντας πιὸ ἐπίπονα τὰ παραπάνω φάρμακα μαζὶ μὲ δάκρυα.
Μνήσθητι τὴν ἡμέραν τῶν σαββάτων ἁγιάζειν αὐτήν.
Μία ἡμέρα τῆς ἑβδομάδας ὀνομάζεται Κυριακή, ἐπειδὴ εἶναι ἀφιερωμένη στὸν Κύριο, ποὺ ἀναστήθηκε ἀπὸ τοὺς νεκροὺς αὐτὴ τὴν ἡμέρα, δείχνοντας καὶ πιστοποιώντας ἀπὸ πρὶν τὴν ἀνάσταση ὅλων τῶν ἄνθρωπων, ὅποτε θὰ σταματήσει κάθε γήινο ἔργο.
Τὴν Κυριακή, λοιπόν, θὰ τὴν ἀφιερώσεις στὸ Θεὸ (Ἐξ. 20:8). Δὲν θὰ κάνεις καμιὰ βιοτικὴ ἐργασία, ἐκτὸς ἀπὸ τὶς ἀναγκαῖες. Καὶ αὐτοὺς ποὺ ἐργάζονται γιὰ σένα ἢ μένουν μαζί σου, θὰ τοὺς ἀφήσεις ν' ἀναπαυθοῦν, γιὰ νὰ δοξάσετε ὅλοι μαζὶ Ἐκεῖνον ποὺ μᾶς ἀγόρασε μὲ τὸ θάνατό Του καὶ ἀναστήθηκε, ἀνασταίνοντας μαζί Του καὶ τὴν ἀνθρώπινη φύση μας.
θὰ φέρεις στὸ νοῦ σου τὴ μέλλουσα ζωή, θὰ μελετήσεις ὅλες τὶς ἐντολὲς καὶ τοὺς νόμους τοῦ Κυρίου, θὰ ἐξετάσεις τὸν ἑαυτό σου, μὴν τυχὸν ἔχεις παραβεῖ ἢ παραλείψει κάτι, καὶ θὰ τὸν διορθώσεις σὲ ὅλα. Τὴν ἡμέρα αὐτή, ἐπίσης, θὰ πᾶς στὸ ναὸ τοῦ Θεοῦ, θὰ πάρεις μέρος στὴ λατρευτικὴ σύναξη καὶ θὰ κοινωνήσεις μὲ εἰλικρινὴ πίστη καὶ ἀκατάκριτη συνείδηση τὸ ἅγιο Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Καὶ θὰ βάλεις ἀρχὴ μίας ζωῆς πιὸ ἅγιας, ἀνακαινίζοντας τὸν ἑαυτό σου καὶ ἑτοιμάζοντάς τον γιὰ τὴν ὑποδοχὴ τῶν μελλοντικῶν αἰώνιων ἀγαθῶν.
Γιὰ χάρη αὐτῶν τῶν ἀγαθῶν, οὔτε τὶς ἄλλες ἡμέρες θὰ κάνεις κατάχρηση τῶν γήινων πραγμάτων καὶ φροντίδων. Τὴν Κυριακή, ὅμως, ἐπειδὴ θὰ εἶσαι ἀφοσιωμένος στὸ Θεό, θὰ τ' ἀποφεύγεις ὅλα, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ἀπολύτως ἀναγκαία, χωρὶς τὰ ὅποια εἶναι ἀδύνατο νὰ ζήσεις. Κι ἔτσι, ἔχοντας τὸ Θεὸ καταφύγιό σου, οὔτε θὰ πᾶς πουθενά, οὔτε τὴ φωτιὰ τῶν παθῶν θ' ἀνάψεις, οὔτε τὸ φορτίο τῆς ἁμαρτίας θὰ σηκώσεις.
Τὴν «ἡμέρα τῶν σαββάτων» (Ἐξ. 20:8), λοιπόν, τὴν Κυριακή, θὰ τὴν ἀφιερώσεις στὸ Θεό, σαββατίζοντας μὲ τὴν ἀπραξία τῶν κακῶν, ἀπέχοντας δηλαδὴ ἀπὸ καθετὶ κακό. Στὶς Κυριακὲς νὰ προσθέσεις καὶ τὶς καθιερωμένες μεγάλες ἑορτές, τὰ ἴδια κάνοντας καὶ ἀπὸ τὰ ἴδια ἀπέχοντας.
Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου...
Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴ μητέρα σου (Ἐξ. 20:12), γιατί μέσω αὐτῶν σ' ἔφερε στὴ ζωὴ ὁ Θεὸς καὶ αὐτοί, μετὰ τὸ Θεό, εἶναι αἴτιοι γιὰ τὸ ὅτι ὑπάρχεις. Κι ἐσύ, λοιπόν, μετὰ τὸ Θεό, αὐτοὺς θὰ τιμήσεις καὶ θ' ἀγαπήσεις, ἐφόσον, βεβαίως, ἡ ἀγάπη σου σ' ἐκείνους συντελεῖ στὸ ν' ἀγαπήσεις τὸ Θεό. Ἄν, ὅμως, δὲν συντελεῖ, φεῦγα ἀπὸ κοντά τους ἀμέσως. Ἄν, ἐπιπλέον, σοὺ εἶναι καὶ ἐμπόδιο, καὶ μάλιστα στὴν ἀληθινὴ καὶ σωτήρια πίστη, ἐπειδὴ ἔχουν ἄλλη πίστη, δὲν θὰ φύγεις μονάχα, ἀλλὰ καὶ θ' ἀπαρνηθεῖς καὶ αὐτοὺς καὶ ὅλους, μ' ὅσους ἔχεις συγγένεια ἢ φιλία ἢ ἄλλη σχέση, καὶ τὰ ἴδια σου τὰ μέλη καὶ τὶς ἐπιθυμίες τους καὶ τὸ σῶμα σου ὁλόκληρο καὶ τὴν διὰ τοῦ σώματος σχέση σου μὲ τὰ πάθη. Γιατί ὁ Χριστὸς εἶπε: «Ὅποιος δὲν ἀπαρνιέται τὸν πατέρα του καὶ τὴ μητέρα του, τὴ γυναίκα του καὶ τὰ παιδιά του, τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τὶς ἀδελφές του, ἀκόμα καὶ τὴν ἴδια του τὴ ζωή, καὶ δὲν σηκώνει τὸ σταυρό του καὶ δὲν μὲ ἀκολουθεῖ, δὲν εἶναι ἄξιος γιὰ μαθητής μου» (πρβλ. Λουκ. 14:26-27• Ματθ. 10:37).
Αὐτὰ γιὰ τοὺς σαρκικοὺς γονεῖς, τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τοὺς φίλους. Ἐκείνους, ὅμως, ποὺ ἔχουν τὴν ἴδια πίστη μ' ἐσένα καὶ δὲν σ' ἐμποδίζουν ἀπὸ τὴ σωτηρία, καὶ θὰ τοὺς τιμήσεις καὶ θὰ τοὺς ἀγαπήσεις.
Κι ἂν πρέπει νὰ τιμᾶς ἔτσι τοὺς σαρκικοὺς γονεῖς σου, πόσο περισσότερο πρέπει νὰ τιμήσεις καὶ ν' ἀγαπήσεις τοὺς πνευματικούς σου πατέρες;
•Αὐτοὶ σὲ μετέφεραν ἀπὸ τὴν ἁπλὴ βιολογικὴ ζωὴ στὴν πνευματικὴ ζωὴ τῆς ἀρετῆς•
•σοῦ μετέδωσαν τὸ φωτισμὸ τῆς γνώσεώς•
•σοῦ δίδαξαν τὴν ἀλήθεια•
•σὲ ἀναγέννησαν μὲ τὸ λουτρὸ τῆς παλιγγενεσίας•
•ἔβαλαν μέσα σου τὴν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως, τῆς ἀθανασίας καὶ τῆς οὐράνιας βασιλείας•
•σ' ἔκαναν, ἀπὸ ἀνάξιο, ἄξιο τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν καί, ἀπὸ ἐπίγειο, οὐράνιο καί, ἀπὸ πρόσκαιρο, αἰώνιο καὶ γιὸ καὶ μαθητὴ ὄχι ἀνθρώπου, ἀλλὰ τοῦ θεανθρώπου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ποὺ σοῦ χάρισε τὸ Πνεῦμα, τὸ ὁποῖο κάνει τοὺς ἀνθρώπους παιδιὰ τοῦ Θεοῦ, καὶ ποὺ εἶπε: «Μὴν ὀνομάσετε κανέναν πατέρα ἢ ἀρχηγό σας στὴ γῆ, γιατί ἕνας εἶναι ὁ πατέρας καὶ ὁ ἀρχηγός σας, ὁ Χριστός» (πρβλ. Ματθ. 23:9-10).
Ὀφείλεις, λοιπόν, κάθε τιμὴ καὶ ἀγάπη στοὺς πνευματικούς σου πατέρες, γιατί ἡ τιμή, ποὺ ἀπονέμεις σ' αὐτούς, ἀναφέρεται στὸ Χριστό, στὸ Πανάγιο Πνεῦμα, ποὺ σ' ἔκανε παιδὶ τοῦ Θεοῦ, καὶ στὸν ἐπουράνιο Πατέρα, ποὺ δίνει ζωὴ καὶ ὕπαρξη σ' ὅλα τὰ ὄντα, οὐράνια καὶ ἐπίγεια. Θὰ φροντίσεις, μάλιστα, νὰ ἔχεις σ' ὅλη σου τὴ ζωὴ πνευματικὸ πατέρα, γιὰ νὰ τοῦ ἐξομολογεῖσαι κάθε ἁμαρτία καὶ κάθε λογισμό σου, καὶ νὰ παίρνεις ἀπ' αὐτὸν τὴ θεραπεία καὶ τὴν ἄφεση.
Στοὺς πνευματικοὺς πατέρες ἔχει δοθεῖ ἡ ἐξουσία νὰ συγχωροῦν ἢ νὰ μὴ συγχωροῦν τὶς ψυχές. Καὶ ὅ,τι κρατήσουν ἀσυγχώρητο στὴ γῆ, θὰ εἶναι ἀσυγχώρητο καὶ στὸν οὐρανό, ἐνῶ ὅ,τι συγχωρήσουν στὴ γῆ, θὰ εἶναι συγχωρημένο καὶ στὸν οὐρανό. Αὐτὴ τὴ χάρη καὶ τὴ δύναμη ἔλαβαν ἀπὸ τὸ Χριστό. Γι' αὐτὸ θὰ ὑπακοῦς σ' αὐτοὺς χωρὶς καμιὰν ἀντιλογία, γιὰ νὰ μὴν ὁδηγήσεις τὴν ψυχή σου στὴν ἀπώλεια. Γιατί ἂν θανατωνόταν σύμφωνα μὲ τὸν μωσαϊκὸ νόμο, ὅποιος ἀντιμιλοῦσε στοὺς σαρκικοὺς γονεῖς του, καὶ μάλιστα σὲ πράγματα ποὺ δὲν ἀπαγόρευε ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ, πὼς εἶναι δυνατὸ νὰ μὴ διώχνει τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ μακριά του καὶ νὰ μὴ χάνει τὴν ψυχὴ του ὅποιος ἀντιμιλάει στοὺς πνευματικούς του πατέρες; Γι' αὐτό, ὡς τὸ τέλος τῆς ζωῆς σου, καὶ νὰ τοὺς συμβουλεύεσαι καὶ νὰ τοὺς ὑπακοῦς, γιὰ νὰ σωθεῖ ἡ ψυχή σου καὶ νὰ γίνεις κληρονόμος τῶν αἰώνιων καὶ ἄφθαρτων ἀγαθῶν.
Οὐ μοιχεύσεις.
Δὲν θὰ μοιχεύσεις (Ἐξ. 20:13) οὔτε θὰ πορνεύσεις, γιὰ νὰ μὴ γίνεις, ἀντὶ μέλος τοῦ Χριστοῦ, μέλος τῆς πόρνης καὶ ἀποκοπεῖς ἀπὸ τὸ θεϊκὸ σῶμα καὶ ξεπέσεις ἀπὸ τὴ θεϊκὴ κληρονομιὰ καὶ ριχτεῖς στὴ γέεννα. Γιατί ἄν, σύμφωνα μὲ τὸν μωσαϊκὸ νόμο ἔπρεπε νὰ καίγεται ἡ κόρη τοῦ ἱερέα, ποῦ θὰ πιανόταν νὰ πορνεύει, ἐπειδὴ ἐξευτέλισε τὸν πατέρα της, πολὺ περισσότερο δὲν πρέπει νὰ καίγεται στὴν αἰώνια κόλαση ἐκεῖνος ποῦ κόλλησε τέτοιο μόλυσμα στὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ;
Ὄχι μόνο νὰ μὴν πορνεύσεις, μὰ καὶ τὴν παρθενία, ἂν μπορεῖς, ν' ἀσκήσεις, γιὰ ν' ἀνήκεις ὁλοκληρωτικὰ στὸ Θεὸ καὶ νὰ προσκολληθεῖς σ' Αὐτὸν μὲ τέλεια ἀγάπη, παραμένοντας κοντά Του σ' ὅλη σου τὴ ζωὴ καὶ φροντίζοντας πάντοτε χωρὶς περισπασμοὺς ὅ,τι ἄφορα τὸν Κύριο, ἀπολαμβάνοντας ἀπὸ τώρα τὴ μέλλουσα ζωὴ καὶ ζώντας σὰν ἄγγελος Θεοῦ πάνω στὴ γῆ. Γιατί ἡ παρθενία εἶναι γνώρισμα τῶν ἀγγέλων καὶ μ' αὐτοὺς γίνεται ὅμοιος, ὅσο εἶναι δυνατόν, ὅποιος ἀσκεῖ τὴν παρθενία, μολονότι ἔχει σῶμα• ἢ μᾶλλον, πρὶν ἀπ' αὐτούς, γίνεται ὅμοιος μὲ τὸν Πατέρα, ποὺ γέννησε προαιώνια τὸν Υἱὸ μὲ τρόπο παρθενικό, καὶ μὲ τὸν παρθένο Υἱό, ποὺ γεννήθηκε προαιώνια ἀπὸ Πατέρα παρθένο καὶ σαρκώθηκε στοὺς ἔσχατους καιροὺς ἀπὸ Μητέρα παρθένα, καὶ μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ποὺ προβάλλεται μὲ τρόπο ἀνέκφραστο μόνο ἀπὸ τὸν Πατέρα, ὄχι μὲ γέννηση, ἀλλὰ μὲ ἐκπόρευση. Μ' Αὐτὸν τὸ Θεὸ ἐξομοιώνεται καὶ ἑνώνεται, συνάπτοντας μαζί Του ἄφθαρτο γάμο, ἐκεῖνος ποὺ διάλεξε τὴν ἀληθινὴ παρθενία, ποὺ παρθενεύει στὴν ψυχὴ καὶ στὸ σῶμα, ποὺ ὀμορφαίνει ὅλες τὶς αἰσθήσεις καὶ τὸ λόγο καὶ τὴ διάνοια μὲ τὰ κάλλη τῆς παρθενίας.
Ἄν, πάλι, δὲν προτιμᾶς τὴν παρθενία οὔτε τὴν ὑποσχέθηκες στὸ Θεό, σοῦ ἐπιτρέπεται νὰ πάρεις μὲ γάμο μία γυναίκα, σύμφωνα μὲ τοὺς νόμους τοῦ Κυρίου. Μόνο μ' αὐτὴν νὰ συγκατοικεῖς, μόνο αὐτὴν νὰ ἔχεις δική σου, μὲ στόχο τὸν ἁγιασμό. Μ' ὅλη σου τὴ δύναμη νὰ μένεις μακριὰ ἀπὸ ἄλλες γυναῖκες. Καὶ θὰ μπορέσεις νὰ φυλαχτεῖς ἀπ' αὐτές, ἂν ἀποφεύγεις τὶς ἄκαιρες συνομιλίες μαζί τους, ἂν γυρίζεις τὰ μάτια καὶ τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς σου μακριά τους, ὅσο εἶναι δυνατόν, ἂν δὲν εὐχαριστιέσαι στὰ πορνικὰ λόγια καὶ ἀκούσματα καὶ ἂν συνηθίσεις νὰ μὴ βλέπεις μὲ περιέργεια τὴν ὀμορφιὰ τῶν προσώπων. Γιατί ὅποιος κοιτάξει γυναίκα μὲ πονηρὴ ἐπιθυμία, ἔχει κιόλας διαπράξει μέσα του μοιχεία μαζί της, καὶ γὶ αὐτὸ εἶναι ἀκάθαρτος ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ, ποὺ βλέπει μέσα στὴν καρδιά. Ἐπιπλέον, ἀπ' αὐτὸ τὸ πονηρὸ κοίταγμα, καταντάει, ὁ δύστυχος, καὶ στὴ διάπραξη μὲ τὸ σῶμα τῆς αἰσχρῆς ἁμαρτίας. Ἀλλὰ γιατί μιλάω μόνο γιὰ πορνεῖες καὶ μοιχεῖες καὶ ὅλα τὰ μολύσματα ποὺ συνδέονται μὲ τὴ φυσικὴ λειτουργία, ἀφοῦ καὶ στὶς παρὰ φύση ἀσέλγειες σέρνεται ἀκόλαστα ὁ ἄνθρωπος, ὅταν περίεργα παρατηρεῖ τὰ κάλλη τῶν σωμάτων;
Ἄν, λοιπόν, ἐσὺ κόψεις ἀπ' τὸν ἑαυτό σου τὶς πικρὲς ρίζες, δὲν θὰ μαζέψεις θανατηφόρους καρπούς, ἀλλὰ θὰ καρπωθεῖς τὴν ἁγνεία καὶ τὴ συνακόλουθή της ἁγιότητα, χωρὶς τὴν ὅποια κανεὶς δὲν θ' ἀντικρύσει τὸν Κύριο.
Οὐ φονεύσεις.
Δὲν θὰ διαπράξεις φόνο (Ἐξ. 20:15), γιὰ νὰ μὴν πάψεις νὰ εἶσαι παιδὶ Ἐκείνου, ποὺ καὶ τοὺς νεκροὺς ζωοποιεῖ, καὶ γιὰ νὰ μὴ γίνεις μὲ τὰ ἔργα σου παιδὶ ἐκείνου, ποὺ ἦταν ἐξαρχῆς ἀνθρωποκτόνος. Καὶ ἐπειδὴ ὁ φόνος προέρχεται ἀπὸ χτύπημα, τὸ χτύπημα ἀπὸ βρισιά, ἡ βρισιὰ ἀπὸ ὀργὴ καὶ ἡ ὀργὴ ἀπὸ ζημιὰ ἢ χτύπημα ἢ βρισιὰ ἄλλου, γι' αὐτὸ εἶπε ὁ Χριστός: «Ἂν κάποιος σοῦ πάρει τὸ πανωφόρι, μὴν τὸν ἐμποδίσεις νὰ σοῦ πάρει καὶ τὸ πουκάμισο» (Λούκ. 6:29). Ἂν κάποιος σὲ χτυπήσει, μὴν τὸν χτυπήσεις κι ἐσύ. Ἂν κάποιος σὲ βρίσει, μὴν τὸν βρίσεις κι ἐσύ. Ἔτσι θὰ λυτρώσεις ἀπὸ τὸ ἁμάρτημα τοῦ φόνου τόσο τὸν ἑαυτό σου ὅσο κι ἐκεῖνον ποὺ σοῦ κάνει κακό. Ἐσύ, ἐπιπλέον, θὰ λάβεις καὶ τὴ συγχώρηση τῶν ἁμαρτημάτων σου ἀπὸ τὸ Θεό. Γιατί λέει: «Συγχωρῆστε, καὶ θὰ συγχωρηθεῖτε» (πρβλ. Ματθ. 6:14). Ἐκεῖνος, ὅμως, ποὺ λέει καὶ κάνει τὸ κακό, θὰ καταδικαστεῖ στὴν αἰώνια κόλαση. Γιατί ὁ Χριστὸς εἶπε: «Ὅποιος πεῖ τὸν ἀδελφό του "ἠλίθιε", εἶναι ἔνοχος γιὰ τὴ φωτιὰ τῆς κολάσεως» (Ματθ. 5:22).
Ἄν, λοιπόν, μπορέσεις ν' ἀποσπάσεις μαζὶ μὲ τὶς ρίζες του τὸ κακό, ἐξασφαλίζοντας στὴν ψυχή σου τὴ μακαριότητα τῆς πραότητος, δόξασε τὸ Χριστό, τὸ διδάσκαλο καὶ συνεργό μας στὴν κατόρθωση τῶν ἀρετῶν. Χωρὶς Αὐτόν, ὅπως ἔχεις μάθει, δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε κανένα καλό. Ἄν, πάλι, δὲν μπορέσεις νὰ παραμείνεις ἤρεμος καὶ νὰ μὴν ὀργιστεῖς, νὰ τὰ βάζεις μὲ τὸν ἑαυτό σου, ποὺ ὀργίζεται, καὶ νὰ ζητᾶς συγχώρηση τόσο ἀπὸ τὸ Θεὸ ὅσο καὶ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο ποὺ ἄκουσε ἢ ἔπαθε κακὸ ἀπὸ σένα. Γιατί ὅποιος μετανοεῖ στὴν ἀρχὴ τῆς ἁμαρτίας, δὲν φτάνει στὸ τέλος της• καὶ ὅποιος δὲν πονάει γιὰ τὰ μικρὰ ἁμαρτήματά του, θὰ πέσει, μετὰ τὰ μικρά, καὶ στὰ μεγάλα.
Οὐ κλέψεις.
Δὲν θὰ κλέψεις (Ἐξ. 20:14), γιὰ νὰ μὴ σοῦ ἀνταποδώσει πολλαπλάσια τὴν τιμωρία ὁ Θεός, ποὺ γνωρίζει τὶς κρυφὲς πράξεις. Καλύτερα, λοιπόν, νὰ δίνεις κρυφὰ καὶ ἀπὸ τὰ ὑπάρχοντά σου σ' ἐκείνους ποὺ ἔχουν ἀνάγκη, γιὰ νὰ λάβεις ἀπὸ τὸ Θεό, ποὺ βλέπει καθετὶ κρυφό, ἑκατὸ φορὲς περισσότερα καὶ ζωὴ αἰώνια στὸν μελλοντικὸ κόσμο.
Οὐ ψευδομαρτυρήσεις κατὰ τοῦ πλησίον σου...
Δὲν θὰ συκοφαντήσεις (πρβλ. Ἐξ. 20:16), γιὰ νὰ μὴ μοιάσεις στὸ διάβολο, ποὺ συκοφάντησε τὸ Θεὸ στὴν Εὕα, καὶ γίνεις καταραμένος, ὅπως ἐκεῖνος. Καλύτερα, λοιπόν, νὰ σκεπάσεις κιόλας τὸ ἁμάρτημα τοῦ πλησίον ἐκτὸς κι ἂν αὐτὸ βλάψει πολλοὺς ἄλλους , γιὰ νὰ μὴ μοιάσεις στὸν Χάμ, ἀλλὰ στὸν Σὴμ καὶ τὸν Ἰάφεθ, κι ἔτσι νὰ πετύχεις τὴν εὐλογία*.
-----------------------
* Ο Σήμ, ὁ Χὰμ καὶ ὁ Ἰάφεθ ἦταν οἱ τρεῖς γιοὶ τοῦ Νῶε. Κάποτε ὁ Νῶε ἤπιε πολὺ κρασί, μέθυσε καὶ ξεγυμνώθηκε. Ὁ γιὸς τοῦ Χάμ, βλέποντας τὴ γύμνια τοῦ Πατέρα, τὸ ἀνήγγειλε κοροϊδευτικὰ στοὺς δυὸ ἀδελφούς του. Ἐκεῖνοι ὄχι μόνο δὲν γέλασαν σὲ βάρος τοῦ Νῶε, ἀλλὰ πῆραν ἀμέσως ἕνα μανδύα καί, βαδίζοντας πρὸς τὰ πίσω, γιὰ νὰ μὴ δοῦν τὴ γύμνια του, τὸν σκέπασαν μὲ σεβασμό. Ὅταν συνῆλθε ὁ Νῶε καὶ ἔμαθε τί εἶχε γίνει, καταράστηκε τὸν Χάμ, ἐνῶ εὐλόγησε τὸν Σὴμ καὶ τὸν Ἰάφεθ (Γέν. 9:18-27).
Οὐκ ἐπιθυμήσεις... ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστί
Δὲν θὰ ἐπιθυμήσεις κάτι τοῦ πλησίον σου, οὔτε κτῆμα οὔτε χρήματα οὔτε δόξα οὔτε τίποτ' ἄλλο ἀπ' ὅσα ἀνήκουν σ' αὐτὸν (πρβλ. Ἐξ. 20:17). Γιατί ἡ ἐπιθυμία, ὅταν συλληφθεῖ στὴν ψυχή, γεννάει τὴν ἁμαρτία• καὶ ἡ ἁμαρτία, ὅταν ὁλοκληρωθεῖ, γεννάει τὸ θάνατο.
Ἂν ἐσὺ δὲν ἐπιθυμεῖς τὰ ξένα, θὰ μείνεις μακριὰ ἀπὸ τὴν πλεονεξία καὶ τὴν ἁρπαγὴ τῶν ξένων. Καλύτερα εἶναι, λοιπόν, νὰ δώσεις καὶ ἀπὸ τὰ δικά σου σ' ἐκεῖνον πού σου ζητάει καὶ νὰ ἐλεήσεις, ὅσο μπορεῖς, ἐκεῖνον ποὺ ἔχει ἀνάγκη. Ἂν κάποιος θέλει νὰ τοῦ δανείσεις κάτι, μὴν τοῦ τὸ ἀρνηθεῖς. Ἂν βρεῖς κάτι ποὺ ἔχει χαθεῖ, νὰ τὸ παραδώσεις στὸν ἰδιοκτήτη του, ἀκόμα κι ἂν εἶναι ἐχθρός σου. Ἔτσι, καὶ θὰ συμφιλιωθεῖς μαζί του καὶ θὰ νικήσεις τὸ κακὸ μὲ τὸ ἀγαθό, ὅπως σὲ προστάζει ὁ Χριστός.
Ἂν τηρεῖς τὰ παραπάνω μ' ὅλη σου τὴ δύναμη καὶ μ' αὐτὰ ζεῖς, θὰ ἀποθηκεύσεις στὴν ψυχή σου τὸ θησαυρὸ τῆς εὐσέβειας, θὰ εὐαρεστήσεις τὸ Θεό, θὰ εὐεργετηθεῖς ἀπ' Αὐτὸν καὶ τοὺς ἀνθρώπους Του καὶ θὰ γίνεις κληρονόμος τῶν αἰώνιων ἀγαθῶν, ποὺ εἴθε νὰ τ' ἀποκτήσουμε ὅλοι, μὲ τὴ χάρη καὶ τὴ φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτήρα μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Σ' Αὐτὸν πρέπει κάθε δόξα, τιμὴ καὶ προσκύνηση, μαζὶ μὲ τὸν ἄναρχο Πατέρα Του καὶ τὸ πανάγιο καὶ ἀγαθὸ καὶ ζωοποιὸ Πνεῦμα, τώρα καὶ πάντοτε καὶ στοὺς ἀτέλειωτους αἰῶνες. Ἀμήν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου