Ο Απόστολος Φίλιππος

του Γεωργίου Π. Σωτηρίου

Είναι άξιο προσοχής, ότι μέσα στον κύκλο των δώδεκα μαθητών του Κυρίου οπού όλοι τους έχουν, όπως ήταν φυσικό, εβραϊκά ονόματα, υπάρχει και ένας απ’ αυτούς με το ελληνικό όνομα Φίλιππος. Επίσης στον κύκλο των επτά Διακόνων, τους οποίους εξέλεξαν οι Απόστολοι λίγο μετά την ανάσταση του Κυρίου, για να εξυπηρετούν τους Χριστιανούς, υπάρχει πάλι ένας με το όνομα Φίλιππος. Ήταν Έλληνες αυτοί; Όχι βέβαια, αλλά τόσον είχε επιδράσει ο Ελληνικός πολιτισμός σε όλο τον κόσμο, έπειτα από την εκστρατεία του Μ. Αλεξάνδρου καί την κυριαρχία των Ελλήνων, ώστε να παίρνουν ακόμα καί οι κατά τα άλλα φανατικοί σωβινιστές ισραηλίτες, ονόματα Μακεδονικά - Ελληνικά...

Οι τρεις Ευαγγελιστές, Ματθαίος (ι΄ 3), Μάρκος (γ' 18) καί Λουκάς (στ' 14 καί Πράξ. κ' 13) αναφέρουν τον Φίλιππο στον κατάλογο των μαθητών του Κυρίου χωρίς να μας δίνουν γι' αυτόν περισσότερες πληροφορίες. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης πού συνηθίζει να γράφει στο Ευαγγέλιό του, εκτός από αυτά πού θεωρεί σημαντικά για την θεότητα του Κυρίου, καί ό,τι παρέλειψαν να γράψουν οι τρεις προηγούμενοι στα Ευαγγέλιά τους, μας δίνει μερικές πληροφορίες αρκετά σημαντικές για να γνωρίσουμε καλύτερα τον απόστολο Φίλιππο.

Μας πληροφορεί, λοιπόν, ο Ιωάννης ότι ο ίδιος ο Κύριος κάλεσε τον Φίλιππο στον κύκλο των μαθητών του' «Ευρίσκει Φίλιππον καί λέγει αυτώ, ακολούθει μοι» (Ιωάν. κ' 44). Εγνώριζε ο Κύριος τον ιερό ζήλο του Φιλίππου καί την επιθυμία του να γνωρίσει τον Σωτήρα πού είχε υποσχεθεί ο Θεός καί πού οπωσδήποτε θα έστελνε στον κόσμο. Βλέπουμε εδώ ότι όταν ο άνθρωπος έχει αυτή την ιερή επιθυμία να γνωρίσει, να πλησιάσει τον Θεό, ο Θεός τον διευκολύνει να πραγματοποιήσει την επιθυμία του.

Αύτη η ιερή επιθυμία του Φιλίππου τον έκανε να τρέχει κάθε τόσο στην έρημο του Ιορδανού για να ακούει τον Ιωάννη τον Πρόδρομο να ομιλεί προφητικά για τον Χριστό. Μαζί με τους συγχωριανούς του, τον Ανδρέα, τον Πέτρο, τον Ιάκωβο καί τον Ιωάννη είχαν γίνει μαθητές του Προδρόμου. Καί τώρα αξιώνονται να γίνουν καί του Κυρίου Μαθητές καί Απόστολοι.

Επίσης ο Ιωάννης μας πληροφορεί: «ην δε Φίλιππος από Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας εκ της πόλεως Ανδρέου καί Πέτρου» (Ιωάν. α' 45), ότι καταγόταν καί ο Φίλιππος από το όμορφο παραλιακό χωριό την Βηθσαϊδά πού στα εβραϊκά το όνομα αυτό σημαίνει τόπος ψαριών. Ταπεινό, μικρό χωριό η Βηθσαϊδά καί όμως αξιώνεται να δώσει τρεις Αποστόλους, τον Ανδρέα, τον Πέτρο, τον Φίλιππο, ίσως καί τον Ναθαναήλ καί τους Ιάκωβο καί Ιωάννη, των οποίων δεν ξέρουμε ακριβώς τον τόπο της καταγωγής, ξέρουμε όμως ότι στην ίδια θάλασσα ψάρευαν, καί μάλιστα πολύ κοντά βρέθηκαν οι βάρκες τους όταν τους εκάλεσε ο Κύριος καί ακόμα, ότι εργάζονταν συνεταιρικά, «ήσαν κοινωνοί τω Σίμωνι» (Λουκ. ε' 10). Πιθανόν, λοιπόν, να ήταν καί αυτοί από το ίδιο χωριό καί να κατοικούσαν στη Βηθσαϊδά,

Άλλη σημαντική πληροφορία πού μας δίνει το Ευαγγέλιο του Ιωάννου είναι ότι ο Φίλιππος μόλις γνώρισε τον Ιησού Χριστό όχι μόνο πίστεψε καί χάρηκε, αλλά έτρεξε καί βρήκε αμέσως το φίλο του Ναθαναήλ για να του φέρει την χαρούμενη είδηση ότι βρήκε τον Μεσσία: «ον έγραψε Μωϋσής εν τω Νόμω καί οι Προφήται, ευρήκαμεν Ιησούν τον από Ναζαρέτ» (Ιωάν. α' 46). Τα λόγια αυτά του Φιλίππου φανερώνουν την πίστη του, ότι ο Ιησούς πού γνώρισε είναι ο Μεσσίας, ο Σωτήρας, είναι αυτός για τον όποιον έγραψε ο Μωϋσής καί οι Προφήτες. Φανερώνουν τη χαρά του Φιλίππου για το μεγάλο εύρημα, αλλά φανερώνουν καί την αγάπη του στον Ναθαναήλ στον όποιο έρχεται να φέρει την μεγάλη είδηση για να τον κάνει καί εκείνον να χαρεί. Χριστιανός πού γνωρίζει την αλήθεια του Ευαγγελίου δεν είναι δυνατόν να μείνει αδιάφορος αλλά ομολογεί την πίστη του και θέλει να κάνει καί άλλους να πιστέψουν. Όταν ένας διψασμένος ανακαλύψει κάπου στην έρημο νερό καί ξεδιψάσει, δεν μπορεί παρά να φωνάξει καί τον διψασμένο φίλο του να ξεδιψάσει καί αυτός. Μεγάλη σημασία έχει καί ο λόγος πού είπε ο Φίλιππος στο Ναθαναήλ" «Ευρήκαμεν Ιησούν». Πότε ο άνθρωπος χρησιμοποιεί τη λέξη «βρήκα» ή «βρήκαμε»; Όταν, βέβαια, ψάχνει για κάτι καί το βρίσκει. Καί εδώ φαίνεται καθαρά, ότι ο Φίλιππος καί ο Ναθαναήλ έψαχναν, ερευνούσαν με θερμό ενδιαφέρον, να μάθουν για τον Χριστό. Αν καί απλοί άνθρωποι, μελετούσαν τις ώρες πού δεν ψάρευαν. Τις ώρες πού η τρικυμία τους ανάγκαζε να μείνουν στην στεριά αυτοί μελετούσαν το Νόμο καί τους Προφήτες. Γι' αυτό λέγει τώρα ο Φίλιππος" «ον έγραψε Μωϋσής εν τω Νόμω καί οι Προφήται ευρήκαμεν Ιησούν». Ευλογημένοι από τον Θεό οι άνθρωποι πού ικανοποιούν την πείνα της ψυχής τους με το λόγο του Θεού.

Ίσως ο Ναθαναήλ να δυσπίστησε στην αρχική πληροφορία ότι ο Ιησούς πού γνώρισε ο Φίλιππος ήταν ο απεσταλμένος του Θεού. Τον σκανδάλισε ο τόπος της καταγωγής του Ιησού. Του είπε ο Φίλιππος: «ευρήκαμεν Ιησούν τον από Ναζαρέτ». Αυτό έκαμε να αμφιβάλλει καί να πει με δυσπιστία στο Φίλιππο' «Εκ Ναζαρέτ δύναταί τι αγαθόν είναι;». Εκτός του ότι δεν είχαν φήμη καλή οι κάτοικοι της Ναζαρέτ, η πληροφορία δεν ήταν σύμφωνη με τις προφητείες που έλεγαν ότι από την Ιουδαία καί όχι από τη Γαλιλαία θα είχε την καταγωγή του ο Μεσσίας. Αυτή ήταν η αλήθεια, άσχετα αν για να αποφύγει την κακία των Ιουδαίων ήλθε καί κατοίκησε στην Γαλιλαία. Ό,τι καί να του έλεγε τώρα ο Φίλιππος πιθανόν ο Ναθαναήλ να είχε τις αντιρρήσεις του. Γι' αυτό βρίσκει την καλύτερη απάντηση, τον καλύτερο τρόπο να πείσει τον Ναθαναήλ. «Έρχου καί ίδε», του λέγει, έλα να τον δεις με τα μάτια σου, έλα να τον ακούσεις με τα αυτιά σου. Καί πραγματικά πήγε καί είδε καί πίστευσε ο Ναθαναήλ, όπως θα δούμε στο σχετικό με τον Ναθαναήλ κεφάλαιο (Ιωάν. α' 47).

Μία άλλη πληροφορία μας δίνει ο Ιωάννης για τον Φίλιππο στο έκτο κεφάλαιο του Ευαγγελίου του. Βρισκόταν ο Κύριος καί οι μαθητές του στην έρημο. Από το πρωί χιλιάδες λαού τον έχουν ακολουθήσει για να ακούσουν την διδασκαλία του καί να θεραπευθούν από τις αρρώστιες πού τους βασάνιζαν. Καί ο Κύριος θεραπεύει συνεχώς αρρώστους καί συνεχώς ομιλεί στα πλήθη. Οι ώρες περνούν. Η μέρα πάει να βραδιάσει. Τί θα γίνει όλος αυτός ο κόσμος; Οι μαθητές του Κυρίου ανησυχούν. Πότε θα επιστρέψουν στα χωριά τους όλοι αυτοί οι άνθρωποι καί αν μείνουν εκεί τί θα φάνε; Ο

Κύριος σαν παντογνώστης καταλαβαίνει τις σκέψεις των μαθητών του καί απευθύνει μια ερώτηση στον Φίλιππο. Του λέγει: Φίλιππε μπορούμε να αγοράσουμε ψωμιά για τούτο τον πεινασμένο κόσμο; Και απαντά με αφέλεια ο Φίλιππος. Κύριε, δεν μας φθάνουν ούτε διακόσια δηνάρια για να αγοράσουμε ψωμιά καί όχι για να χορτάσουν, αλλά έστω να φάνε κάτι ελάχιστο. Μόνο οι άνδρες θα είναι πέντε χιλιάδες εκτός από τις γυναίκες και τα παιδιά.

Παίρνει το λόγο ο Ανδρέας καί λέγει. Κύριε, είναι ένας νέος εδώ πού έχει πέντε ψωμιά καί δυο ψάρια, αλλά τί είναι αυτά για τόσο πλήθος! Λέγει ο Κύριος: Πέστε στον κόσμο να καθίσουν όλοι όπου βρίσκονται, πάνω στα χόρτα καί φέρτε εδώ τα πέντε ψωμιά καί τα δυο ψάρια. Καί τότε έγινε το θαύμα. Τα ευλόγησε ο Κύριος καί μοίραζαν οι μαθητές στα πλήθη. Δεν έφαγαν λίγοι καί από λίγο ο καθένας. Όλοι έφαγαν: «έφαγον πάντες» καί όχι μόνο έφαγαν αλλά καί «εχορτάσθησαν» καί όχι μόνο εχορτάσθησαν αλλά είχαν καί περισσεύματα δώδεκα κοφίνια γεμάτα.

Το θαύμα φανερώνει την πρόνοια καί την παντοδυναμία του Κυρίου. Αλλά σημασία έχει καί η ερώτηση πού έκαμε ο Κύριος στον Φίλιππο. Ήθελε να τους δείξει ότι έπρεπε να έχουν εμπιστοσύνη στο Διδάσκαλό τους. Καί όταν ρώτησε τον Φίλιππο τί έπρεπε να κάνουν για να

χορτάσουν τόσον κόσμο, έπρεπε να του πει ο Φίλιππος: Κύριε, έμενα ρωτάς; Συ είσαι Παντοδύναμος. Συ προ ημερών έκαμες το νερό κρασί στην Κανά, μήπως καί σήμερα δεν μπορείς αν θέλεις καί αυτές τις πέτρες να τις κάνεις άρτους για τον κόσμο; Δεν λογάριασε ο Φίλιππος τη θεία δύναμη, αγνόησε την παρουσία του Κυρίου καί έκαμε σκέψεις καί αυτός καί οι άλλοι μαθητές, όπως κάνουμε εμείς οι ολιγόπιστοι: πόσα χρειαζόμαστε; που θα τα βρούμε; πώς θα ζήσουμε; καί τα τοιαύτα.

Ο Κύριος δίδαξε τον Φίλιππο, τους μαθητές του, όλους μας, ότι ο Θεός φροντίζει με τον τρόπο πού εκείνος γνωρίζει να ικανοποιεί τις ανάγκες μας. Καί κάτι άλλο. Δεν θα μπορούσε ο Κύριος να θρέψει τα πλήθη ενωρίτερα; Έπρεπε να πεινάσουν πρώτα καί να ανησυχήσουν οι Απόστολοι; Καί όμως με τον τρόπο αυτόν μας δίδαξε ότι πρέπει, να θεραπεύονται πρώτα οι ανάγκες της ψυχής καί έπειτα οι υλικές ανάγκες. Πρώτα το κήρυγμα, πού άλλωστε γι' αυτό τον ακολούθησαν οι άνθρωποι, καί άκουγαν από το πρωΐ τον λόγο του. Τους άξιζε τώρα καί η ευλογία των υλικών αγαθών, σύμφωνα με τον λόγο του Κυρίου: «Ζητείτε πρώτον την Βασιλείαν του Θεού καί την δικαιοσύνην αυτού, καί ταύτα πάντα προοτεθήσεται υμίν» (Ματθ. στ' 33).

Στο δωδέκατο κεφάλαιο του Ευαγγελίου του Ιωάννου βρίσκουμε επίσης μία άλλη πληροφορία για τον Φίλιππο. Είχε γίνει η ανάσταση του Λαζάρου. Ο Κύριος ήλθε στα Ιεροσόλυμα, όπου του έγινε η θριαμβευτική υποδοχή πού εορτάζει η Εκκλησία μας την Κυριακή των Βαΐων. Ο λαός είχε στραφεί με πίστη στον Χριστό, έπειτα από τα τόσα θαύματα πού είδε, ενώ αντίθετα οι άρχοντες των Ιουδαίων ήταν ανάστατοι καί ζητούσαν ευκαιρία να συλλάβουν τον Ιησού Χριστό. Εκείνες, λοιπόν, τις ημέρες μία ομάδα Ελλήνων που είχαν πιστεύσει στη Μωσαϊκή θρησκεία, ήλθαν όπου έμενε ο Κύριος με τους Αποστόλους καί πλησιάζοντας τον Φίλιππο του λένε ότι θα ήθελαν να δουν τον Ιησού Χριστό ιδιαιτέρως. «Κύριε, θέλομεν τον Ιησούν ιδείν» (Ιωάν. ιβ' 21). Ο Φίλιππος φάνηκε διστακτικός. Δεν τους οδήγησε στον Διδάσκαλό του, αλλά πήγε στον Ανδρέα καί του είπε ιδιαιτέρως, ότι κάποιοι θέλουν να δουν τον Ιησού. Απεφάσισαν τότε καί οι δυο Απόστολοι να έλθουν στον Ιησού καί να του πουν, ότι ζητούν να τον δουν ιδιαιτέρως κάποιοι Έλληνες. Αλλά γιατί είναι τόσο διατακτικός ο Φίλιππος στο να αναλάβει την πρωτοβουλία να τους οδηγήσει στον Ιησού Χριστό ή έστω να τον ρωτήσει μόνος του αν θα τους δεχόταν; Γιατί φαίνεται σαν άνθρωπος χωρίς πρωτοβουλία; Καί όμως αν σκεφθούμε ότι ήταν οι τελευταίες ημέρες προ του πάθους του Κυρίου, ότι οι άρχοντες των Ιουδαίων ζητούσαν ευκαιρία να τον συλλάβουν, ότι τόσες μηχανορραφίες καί παγίδες έστηναν για να τον παγιδεύσουν, δικαιολογείται ο δισταγμός προς τον Διδάσκαλό του. Φαίνεται ότι ο Φίλιππος ενεργούσε με περίσκεψη, ότι σκεπτόταν τις ευθύνες του, καί το πώς έπρεπε να ενεργήσει στην κάθε περίπτωση.

Μια ακόμα σημαντική πληροφορία μας δίνει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης για τον Φίλιππο. Εκείνη την βραδιά του Μυστικού Δείπνου, όταν ο Κύριος έλεγε ότι πορεύεται προς τον Πατέρα του καί ότι θα έπρεπε να γνωρίζουν τον Πατέρα Θεόν αυτοί πού επί τρία χρόνια ήταν κοντά του, δηλαδή τον Υιό του Θεού, τον Ιησού, αυθόρμητα καί με λόγια πού φανερώνουν πόθον ιερό, πόθον άγιο να δει τον Θεό «λέγει αυτώ Φίλιππος, Κύριε δείξον ημίν τον Πατέρα καί αρκεί ημίν» (Ιωάν. ιδ' 8). Απαντώντας στο αίτημα αυτό ο Κύριος είπε τούτα τα βαρυσήμαντα λόγια, όχι μόνο για τον Φίλιππο, αλλά καί για τον καθένα μας: «Λέγει αυτώ ο Ιησούς' «τοσούτον χρόνον μεθ' υμών ειμί, καί ουκ έγνωκάς με Φίλιππε; ο εωρακώς εμέ εώρακε καί τον Πατέρα, καί πώς συ λέγεις, δείξον ημίν τον Πατέρα; ου πιστεύεις ότι εγώ εν τω Πατρί καί ο Πατήρ εν εμοί εστί;» Ας τα ακούσουν αυτά, ας τα διαβάσουν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά πού δεν δέχονται τον Ιησού Χριστό αληθινόν, «ομοούσιον τω Πατρί» και απορρίπτουν το δόγμα της Αγίας Τριάδος.

Ο απόστολος Φίλιππος κατά την Παράδοση της Εκκλησίας εκήρυξε το Ευαγγέλιο στη Φρυγία. Ο Επίσκοπος της Εφέσου Πολυκράτης γράφοντας στον Πάπα Βίκτωρα αναφέρει, ότι ο Φίλιππος μαρτύρησε στην Ιεράπολη της Φρυγίας, όπου τον σταύρωσαν με το κεφάλι προς τα κάτω.

Σε μερικά βιβλία αναφέρεται ότι ο απόστολος Φίλιππος είχε θυγατέρες, αλλά αυτό μάλλον προέρχεται από σύγχυση. Συγχέουν προφανώς τον απόστολο Φίλιππο με τον διάκονο Φίλιππο, ο οποίος είχε θυγατέρες που καί αυτές έκαμαν ιεραποστολικό έργο.

Η Εκκλησία μας εορτάζει την μνήμη του Αποστόλου Φιλίππου την 14η Νοεμβρίου.

Πηγή: «Απόστολοι, οι θεόπνευστοι κήρυκες του λόγου» του Γεωργίου Π. Σωτηρίου – Εκδ. Αποστολική Διακονία