Η αγάπη και η φροντίδα του Αρχιεπισκόπου Καισαρείας Μεγάλου Βασιλείου, δεν περιοριζόταν μόνο στη βοήθεια κάποιων προσώπων, που τύχαινε να γνωρίζει ο ίδιος ή που του κτυπούσαν την πόρτα.
Τότε πού ξέσπασε ο φοβερός λιμός στην Καισαρεία, ο Άγιος Βασίλειος ήταν τότε πρεσβύτερος και συγκρότησε καταυλισμούς, όπου σιτίζονταν και νοσηλεύονταν οι πεινασμένοι και οι ασθενείς. Πόσους αγώνες, πόσα παρακάλια και πόσες απειλές χρειάσθηκαν για να ανοίξουν οι πλούσιοι τις αποθήκες τους. Από τότε λοιπόν, από το χειμώνα του 367/8, δούλευε στο μυαλό του ένα καταπληκτικό σχέδιο για μια πολιτεία πού θα ανακούφιζε τον πόνο. Ο δυνατός αυτός άνθρωπος, πού άντεχε το δικό του σωματικό πόνο, λύγιζε στον πόνο του συνανθρώπου του. Και πάσχιζε να τον ανακουφίσει με κάθε τρόπο. Πόσος κόπος θα χρειαζόταν, πόσα έπρεπε να θυσιάσει... αυτά δε μετρούσαν, δεν τα υπολόγιζε. Φθάνει να έβλεπε λίγο χαμόγελο στο πρόσωπο του άρρωστου...