11 Μαΐου 2010

Ένας Έλληνας στην Πόλι

Υπάρχουν ορισμένοι τόποι ιεροί και άγιοι. Ιεροσόλυμα, Σινά, Πάτμος, Κωνσταντινούπολις. Αυτοί οι τόποι διαφέρουν απ’ όλους τους άλλους. Εδώ δεν χωράει ο σκέτος τουρισμός. Ο τύπος του τουρίστα με την πολύχρωμη βερμούδα και την φωτογραφική μηχανή περασμένη στο λαιμό και σε συνεχή κίνηση, δεν έχει θέση εδώ. Και συγκεκριμένως στην Πόλι. Ο χώρος αυτός προκαλεί δέος...

 Είναι τόπος καθαγιασμένος. Είναι τόπος αναμνήσεων. Είναι τόπος μαρτύρων. Ο Βόσπορος κι η θάλασσα του Μαρμαρά, ο Κεράτιος όλος, κατά το φαινόμενον είναι γαλάζιοι. Τα νερά τους είναι κόκκινα από αίματα νεομαρτύρων. Η γη, το χώμα της Πόλης είναι ζυμωμένα με το αίμα τους. Περνούσα κάποτε από ένα δρομάκι της. Είχε στηθεί ένα εργοτάξιο. Ο τούρκος εργάτης δούλευε το κομπρεσέρ. Είπα• Μη το χτυπάς βαθειά. Υπάρχει φόβος να πεταχτεί αίμα...
Είναι κι' όλα τ' άλλα! Τα κάστρα, τα μπεντένια, οι εκκλησιές, τα μοναστήρια. Έστω κι αν τα περισσότερα είναι τζαμιά ή μουσεία. Είναι οι ελληνικές επιγραφές στα τείχη, τα μονογράμματα των αυτοκρατόρων στα κιονόκρανα. Κάθε τούβλο, κάθε κεραμίδι, κάθε λιθάρι κρύβει και μια Ιστορία. Είτε το θέλουμε, είτε όχι η εθνική, η πνευματική μας ύπαρξη είναι συνυφασμένα με την Πόλι. Δεν υπάρχει μέρα που να μη σκοντάφτουμε σ' αυτόν τον «λίθο». Και ιδίως οι άνθρωποι της Εκκλησίας.
Κάθε μέρα στον εσπερινό, στον όρθρο, στα συναξάρια, έρχεται για να μας θυμίζει ότι υπάρχει, ότι είναι ακόμη εκεί και μας περιμένει… Είναι τα Συναξάρια... Εορτάζουμε μέχρι σήμερα (και εις τους αιώνας) τα εγκαίνιά της, την διάσωσή της από επιδρομές εθνών, την λύτρωσή της από «της φοβέρας του σεισμού απειλής», «από του γενομένου μεγάλου εμπρησμού». Πόσες φορές τον χρόνο - αμέτρητες - δεν μνημονεύουμε: του εν αγίοις πατρός ημών... δείνα... αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως; Στίς ιερές μας ακολουθίες συχνά-πυκνά παρουσιάζεται ολοζώντανη μπροστά μας η Βασιλεύουσα. Στά πέρατα της Ορθοδοξίας ψάλλεται ο ύμνος όπου η Πόλις αναγράφει τα νικητήρια εις την Θεοτόκον. Και πόσα άλλα τροπάρια…
Και είναι φυσικό. Όλα όσα ψάλλουμε στις Εκκλησίες μας και στα Μοναστήρια μας απ’ την Πόλι ξεκίνησαν. Απ’ την Μονή του Στουδίου προήλθαν οι βασικές τυπικές διατάξεις. Στήν Πόλι έγραψαν μεγάλοι μελωδοί και υμνογράφοι. Ρωμανός ο ποιητής των Κοντακίων, Ιωσήφ ο Υμνογράφος, Ιωσήφ ο είτα Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, Θεόδωρος ο Στουδίτης, Βυζάντιος, Ανδρέας ο Πηρός, Ιωάννης ο Ευχαίτων και τόσοι άλλοι. Εδώ αυτοκράτορες πορφυρογέννητοι, αυγούστες φημισμένες, πρίγκηπες πολέμαρχοι και αβρές πριγκίπισσες αντήλλαξαν την πορφύρα με το ταπεινό των μοναχών τριβώνιον, προκρίναντες την ουράνιον Βασιλείαν της επιγείου και φθειρομένης. Άγιοι κτήτορες και κτητόρισσες Μονών που μετρημό δεν έχουν, ξεπροβάλλουν μέσ' από τις ιερές διηγήσεις… Γιορτάζουμε λεπτομέρειες άπ' τη ζωή αυτής της πόλεως. Όπως π.χ. στις 16 Αυγούστου «τη αυτή ημέρα η εξάντλησις του Αγιάσματος της Ζωοδόχου Πηγής και η αύθις ανάδοσις». Τόποι ιεροί παρουσιάζονται ξαφνικά μπροστά στα μάτια μας μέσα από κάθε σελίδα των Μηναίων. Χρυσή Πύλη, Χάλκη Πύλη, Βλαχέρναι, Αγία Ειρήνη, Μονή του Στουδίου, ο μέγιστος της του Θεού Σοφίας ναός και τόσοι άλλοι. Είναι και τα εγκαίνια των ναών πολλά. Και καθ' όλον το έτος…
Κι' ας μη λησμονούμε το πάντων μέγιστον: Την Θεία Λειτουργία που καθ' εκάστην επιτελούμεν, του εν αγίοις Πατρός ημών Ιωάννου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως του Χρυσοστόμου. Εδώ έγιναν οι μεγάλοι αγώνες για την κατίσχυση της αληθείας, για την εμπέδωση της Ορθοδόξου πίστεως. Εδώ και η παμπληθής των νεομαρτύρων. Εντεύθεν παν αγαθόν τη οικουμένη έκπεπόρευται. Δικαίως λοιπόν, Νικήτας ο Χιονιάτης θρηνών την άλωσή της από τους Φράγκους το 1204, αναφωνεί: «Ω Πόλι, πόλις πόλεων, πασών οφθαλμός, άκουσμα παγκόσμιον, θέαμα υπερκόσμιον, Εκκλησιών γαλουχέ, πίστεως αρχηγέ, ορθοδοξίας ποδηγέ, λόγων μέλημα, καλού παντός ενδιαίτημα...»
Κι αν η Πόλις δις και τρις και τετράκις «εάλω» (1204, 1453, 1955, 1964), η πνευματική της ακτινοβολία, ουδέποτε έπαυσε να είναι η προκαθημένη της αγάπης, ουδέ παύσεταί ποτέ να είναι η τροφός του ευλογημένου Γένους των Ρωμηών… Η Πόλις αυτή είναι ένας μαγνήτης που σε τραβάει, είτε το θέλεις είτε όχι, είτε την έχεις περπατήσει είτε όχι…
Από το βιβλίο «Θέλω να πιω όλο το Βόσπορο» του αρχιμ. Δοσιθέου Κανέλλου - Ι.Μ. Παναγίας Τατάρνης Ευρυτανίας

Δεν υπάρχουν σχόλια: