25 Ιανουαρίου 2024

Έκλεισε ο Ιουστινιανός το 529 την Ακαδημία των Αθηνών;

Οι Νεοπαγανιστές διαδίδουν το ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΑΘΟΣ ότι δήθεν ο Ιουστινιανός έκλεισε την Ακαδημία της Αθήνας, δήθεν από ανθελληνισμό. Φυσικά η Ακαδημία της Αθήνας ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΕΚΛΕΙΣΕ από τον Ιουστινιανό. Και οι κατηγορίες αυτές τις οποίες εκμεταλλεύονται οι Νεοειδωλολάτρες για να συκοφαντήσουν τους Χριστιανούς, έχουν αποδειχθεί από τη σύγχρονη έρευνα, ιστορικό λάθος.

Πολλοί νεοπαγανιστές (και οι επηρεασμένοι από αυτούς) θεωρούν πως ο Ρωμηός/Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιουστινιανός- έκλεισε την Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών το 529, ρίχνοντας στο σκοτάδι την ανθρωπότητα, και οδηγώντας τάχα, στην αμάθεια του Μεσαίωνα". Αυτή η άποψη είναι ένας μύθος… Την εποχή που η Ακαδημία έκλεισε είχε ήδη μπει από μόνη της, ανεπιστρεπτί σε μια πορεία παρακμής και δεν αποτελούσε σχολή γνήσιας κλασικής σκέψης αλλά μεταμορφώθηκε σε ένα υποβαθμισμένο κέντρο παγανισμού που αντί για φιλοσοφία παρήγαγε διδασκαλίες περί μαγείας και δεισιδαιμονίας, παραποιώντας τελικά την φιλοσοφία του Πλάτωνα.
Πριν ακόμα εδραιωθεί ο Χριστιανισμός, η σχολή είχε πάψει να προσφέρει σημαντικό έργο. Για την περίοδο αυτή έχουμε τις λιγότερες πληροφορίες, γιατί δεν μας σώθηκε κανένα αξιόλογο έργο ούτε από τους εκπροσώπους της σχολής ούτε από τους ιστορικούς της εποχής. Σχολάρχες της τότε Ακαδημίας των Αθηνών, όπως ο Δαμάσκιος, έγραψε ένα ογκώδες έργο περί μαγείας. Ο Πρόκλος, άλλος σχολάρχης της Ακαδημίας (430-482) καυχιόταν ότι έκανε θαύματα χάρη στις μαγικές του γνώσεις κ.α. Αυτός ήταν ο Ορθολογισμός της Ακαδημίας. Η φιλοσοφία είχε μετατραπεί σε μαθήματα μαγείας: «Ένα από τα πιο επιλήψιμα χαρακτηριστικά των νεοπλατωνικών γενικά ήταν η ιδιαίτερη αγάπη τους για τη δεισιδαιμονία, τη μαγεία και τον αποκρυφισμό….»
Αναφέρεται λοιπόν, συχνά το ότι ο αυτοκράτορας έκλεισε αυτή την Ακαδημία στην Αθήνα το 529. Όμως, η Ακαδημία εκείνη συνέχισε να λειτουργεί για μερικές δεκαετίες ακόμα…. Ο Παγανιστής φιλόσοφος Ολυμπιόδωρος κάνει λόγο για την ύπαρξη της Ακαδημίας στην εποχή που αυτός ζούσε (άκμασε περί το 565 μ.Χ.). Η άποψη περί κλεισίματος της Ακαδημίας δεν γίνεται πλέον αποδεκτή. Ο Ιουστινιανός, αν και έβγαλε ένα νόμο απαγορεύοντας τη διδασκαλία της φιλοσοφίας ΑΠΟ ΠΑΓΑΝΙΣΤΕΣ, ούτε ο ίδιος ούτε οι επόμενοι αυτοκράτορες τον εφάρμοσαν. Διαφορετικά, Πώς εξηγείται ότι ο Ολυμπιόδωρος δίδασκε φιλοσοφία στην Αλεξάνδρεια, έδρα του δεύτερου μεγαλύτερου Πατριαρχείου και δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Αυτοκρατορίας; Πως στην Αθήνα σπούδαζαν φιλοσοφία, μαθηματικά και αστρονομία στις αρχές του 7ου αιώνα; Μάλιστα, ο A. Cameron θεωρεί ότι η διδασκαλία της φιλοσοφίας συνεχίστηκε στην Αθήνα από το 532 μ.Χ. μέχρι που οι Σλάβοι λεηλάτησαν την πόλη, δηλαδή σχεδόν πενήντα χρόνια αργότερα.
Συνεπώς ψέμα μέγιστο είναι ότι «έσβησαν τα φώτα της παιδείας» στα 529 μ.Χ. στην Αθήνα. Εκείνη την εποχή, η πλειονότητα των σπουδαστών ήταν Χριστιανοί και σίγουρα θα υπήρχαν Χριστιανοί καθηγητές. Τίποτε δεν αποκλείει ότι οι Χριστιανοί καθηγητές, συνέχισαν να διδάσκουν φιλοσοφία και ρητορική μετά την απόλυση των ειδωλολατρών. Οι σπουδαιότεροι Πατέρες της Εκκλησίας όλων των εποχών της αυτοκρατορίας είχαν σπουδάσει φιλοσοφία κ.α. επιστήμες….
Οι απαγορεύσεις ίδρυσης σχολών, δεν ήταν κάτι το άγνωστο στην αρχαιότητα. Στην Αθήνα το 316 π.Χ. ψηφίσθηκε νόμος, να μην μπορεί κανείς να έχει φιλοσοφική σχολή χωρίς άδεια της βουλής και του δήμου, και η παράβαση να τιμωρείται με θάνατο… Μάλιστα, «Η Αθήνα θέσπισε νόμο που απαγόρευε την εκπαίδευση των νέων χωρίς προηγούμενη άδεια των αρχών. Γιατί ψήφισαν τέτοιους νόμους οι Αρχαίοι; Δεν υπήρχε ελευθερία διδασκαλίας;
Εάν ο Ιουστινιανός ήταν εναντίον της φιλοσοφίας γενικά, τότε θα έκλεινε κάθε Πανεπιστήμιο, συμπεριλαμβανομένου κι αυτού της Κωνσταντινούπολης! Όμως ο αιώνας του Ιουστινιανού είναι μια πολιτιστικά πολύ γόνιμη εποχή που έχει να επιδείξει σπουδαίους αρχιτέκτονες και μαθηματικούς (Ισίδωρος, Ανθέμιος), σπουδαίους ιστορικούς (Προκόπιος), σπουδαίους ποιητές και υμνογράφους (Αγαθίας, Ρωμανός Μελωδός) καθώς και ανεπανάληπτες δημιουργίες (Αγία Σοφία, ψηφιδωτά Ραβένας).
(Πηγή: oodegr)

Δεν υπάρχουν σχόλια: