Η Ορθόδοξη Ιεραποστολή στις σλαβικές χώρες.

 Η Ορθόδοξη Ιεραποστολή στις σλαβικές χώρες διενεργήθηκε τον 9ο αιώνα, τότε που η Ρωμανία/Βυζάντιο άκμαζε στα χρόνια του σοφού, χαρισματικού, αγαπητού, μεγαλοφυή, φιλομαθή, πανεπιστήμωνος, ιδιοφυή Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Αγίου Φωτίου, ώστε να αντιμετωπισθεί η εχθρική πολιτική του παπισμού προς την Ορθόδοξη Ανατολή. Η Ιεραποστολή επετεύχθη με ειρηνικό τρόπο, συμμαχόντας με τους λαούς, χωρίς βία, πολέμους και αγριότητες.

Το ενδιαφέρον του Μεγάλου Φωτίου εστιαζόταν στους Σλάβους (Ρώσους, Βούλγαρους, Μοραβούς, Βοημούς), στους Αρμένιους, οργανώνοντας Ιεραποστολές στην Ασσυρία και στη Μεσοποταμία για να περισωθεί ο κόσμος από την πονηριά των Δυτικών και την αγριότητα των Αράβων.

Το 860 οι Ρως (Ρώσοι), ένας άγριος και ανήμερος τότε λαός, επέδραμε κατά της Κωνσταντινούπολης. Στο πέρασμά τους λεηλατούν, καταστρέφουν τα πάντα και φονεύουν. Ο αυτοκράτορας απουσίαζε σε εκστρατεία κατά των Αράβων. Ο Πατριάρχης Μέγας Φώτιος αμύνεται στη βία και στο κακό με προσευχές, δεήσεις, αγρυπνίες, λιτανεύοντας το ένδυμα της Παναγίας, το ωμοφόριό της, που μόλις το αγγίζουν στη θάλασσα σηκώνεται τρικυμία και καταστρέφονται τα πλοία των Ρώσων.

Κατόπιν, ο Άγιος Φώτιος στέλνει Ιεραποστόλους στη μεγάλη ειδωλολατρική χώρα της Ρωσίας για να τους κατηχήσει στον Χριστιανισμό. Πολλοί Ρώσοι πίστεψαν και βαπτίσθηκαν.

Η Ιεραποστολή συνεχίστηκε. Ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Γ' και ο Πατριάρχης Φώτιος θέλουν να μεταδώσουν την χριστιανική πίστη και σε άλλους ειδωλολατρικούς λαούς. Οι Χαζάροι που κατοικούσαν μεταξύ Κασπίας και Εύξεινου Πόντου απειλούνται από φανατικούς μουσουλμάνους και Ιουδαίους. Στέλνουν μηνύματα στον Μέγα Φώτιο ζητώντας να ακολουθήσουν την χριστιανική πίστη και εκείνος αποστέλλει τους Θεσσαλονικείς αδελφούς Κύριλλο και Μεθόδιο οι οποίοι μετά από Θεολογικές συζητήσεις με Ιουδαίους και Σαρακηνούς πείθουν τους Χαζάρους και βαπτίζονται Χριστιανοί.

Ακολουθεί ο εκχριστιανισμός των Βουλγάρων οι οποίοι είχαν γοητευθεί από την θρησκεία και τον πολιτισμό της Βασιλεύουσας και την αυτοκρατορία, που αποτελούσε ένα πολύ ισχυρό και καλά θεσμοθετημένο κράτος.

Ο Μέγας Φώτιος με καλά οργανωμένες ομάδες Ιεραποστόλων, διαδίδουν τον Χριστιανισμό στους Βουλγάρους ιδρύοντας σχολεία, Μονές, μεταφράζοντας ελληνικά κείμενα στη γλώσσα τους.

Η Ιεραποστολή συνεχίζεται στην Μοραβία (σημερινή Σλοβακία). Η Ρωμανία (Βυζάντιο) ενέπνεε θαυμασμό και δέος σε όλους τους λαούς εξαιτίας της χριστιανικής πίστης και της άρτιας κρατικής οργάνωσης. Οι ίδιοι οι Μοραβοί ζητούν το 862 να διδαχθούν την Ορθόδοξη Πίστη. Τα αδέλφια Κύριλλος και Μεθόδιος αποστέλλονται και εργάζονται εντατικά επί τρία χρόνια δημιουργώντας το σλαβικό αλφάβητο με βάση την ελληνική γραφή, ώστε να τελούν στη γλώσσα τους τη Θεία Λειτουργία και μεταφράζουν ελληνικά Πατερικά βιβλία της Ορθοδοξίας.

Οι λαοί των Σλάβων αγάπησαν τους Έλληνες Ιεραποστόλους για τα όσα τους πρόσφεραν. Μόνο Έλληνες Χριστιανοί θα μπορούσαν να επινοήσουν καινούργια γλώσσα για να τους κατηχήσουν την Αλήθεια.

Οι Σέρβοι εκχριστιανίστηκαν μεταξύ των ετών 867-874 και στην Κροατία παρά την δράση των Φράγκων εδραιώνεται ο Χριστιανισμός από τον Κύριλλο και τον Μεθόδιο.

Η αυτοκρατορία της Ρωμηοσύνης είχε ήδη προσφέρει στους Σλάβους τους θησαυρούς της ελληνικής παιδείας, τον ελληνικό πολιτισμό και πρωτίστως την Αλήθεια του Χριστού. Μέγας καθοδηγητής όλων αυτών των Θεόπνευστων ενεργειών ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Άγιος Φώτιος ο Μέγας που τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 6 Φεβρουαρίου.