Τα μυστήρια του Θεού και τα μυστήρια των ανθρώπων!

Γιάννης Χαχάλης - Παναγιώτης Τσαγκάρης

Τις ημέρες του Αγίου Δωδεκαημέρου που διανύουμε, δε θα θέλαμε με τίποτε άλλο να απασχολήσουμε τους συμπολίτες μας πέραν του μεγάλου μηνύματος της χαράς που ήλθε στον κόσμο με τη Γέννηση του Σωτήρα μας, σε συνθήκες μάλιστα άκρας ταπείνωσης και φτώχειας, που αξίζει να προσεχθούν ιδιαίτερα τις δύσκολες τούτες μέρες που περνάει ο λαός μας, αλλά και όλη η ανθρωπότητα...

 

Επειδή όμως, αυτές τις χρονιάρες μέρες ακούσθηκαν και κάποιες απόψεις περί των μυστηρίων της Εκκλησίας μας, σκεφθήκαμε πως είναι πρέπον να εκτεθούν δημόσια και οι θέσεις των… Αγίων της Εκκλησίας μας επί των θεμάτων αυτών.

Δεν αναζητούμε την των πραγμάτων αλήθεια σε γνώμες και θεωρίες μικρών ή μεγάλων, γνωστών ή αγνώστων θεολόγων ή φιλοσόφων, αλλά στον καθάριο, ατόφιο και αψευδή λόγο που ρέει «εκ στόματος» των αναγνωριζομένων από το πλήρωμα της Εκκλησίας Αγίων μας.

Σαν χριστιανοί θεωρούμε ότι αυτών φίλοι, αυτών ακόλουθοι οφείλουμε να είμαστε, από αυτών τα ρήματα επιθυμούμε να αρδεύουμε τα χωράφια της ψυχής μας και επί των λόγων αυτών να αναπαύεται ο νους και η καρδιά μας. Πιστεύουμε ότι ζώντας κανείς ταπεινά το μυστήριο και το θαύμα της Πίστης μας, αποδεχόμενος τη σοφία των Αγίων Πατέρων μας, «επόμενος δηλαδή, τοις Αγίοις Πατράσι», είναι δυνατόν, έτσι αγωνιζόμενος, να καθησυχάσει το ανήσυχο πνεύμα του ορθολογισμού (ή ρασιοναλισμού) που τυραννάει τον άνθρωπο, να τιθασεύσει την εγωιστική ματαιοδοξία του και να αναπαύσει την αγωνία του ανήσυχου πνεύματός του.

Χαιρόμαστε μάλιστα ιδιαίτερα όταν βλέπουμε πολλούς θεολόγους μας, τους οποίους θεωρούμε και αξιέπαινους και μακάριους, διότι όχι μόνο φαίνεται να εμφορούνται υπό του ιδίου εκκλησιαστικού πνεύματος, αλλά «εκμεταλλευόμενοι» και κάθε ευκαιρία που τους παρέχεται, διευρύνουν τους ορίζοντες των μαθητών τους φέρνοντάς τους σε σχέση με τη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας και δίνοντάς τους έτσι τη δυνατότητα, διερχόμενοι του μυστηρίου της Μετανοίας, όπου ο άνθρωπος ξανασυμφιλιώνεται με την Εκκλησία (με το Θεό και το συνάνθρωπό του), να βιώσουν την πληρότητα και την ομορφιά της ζωής, να γευθούν και να κοινωνήσουν, δηλαδή, την ίδια τη Ζωή, από το Ποτήριο της Ζωής.

Να θυμίσουμε λοιπόν, στην αγάπη των αναγνωστών μας, ότι ο Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως γράφει περί των μυστηρίων της Εκκλησίας μας τα εξής: «Η αγία ημών Εκκλησία ιδρυθείσα υπό του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού έλαβε παρ’ αυτού δια των αγίων αυτού Μαθητών, των Αποστόλων, ιεράς τινάς μυστικάς τελετάς, ας ονομάζει, άγια μυστήρια, τελούμενα προς σωτηρίαν των πιστευόντων εις Χριστόν. Τα μυστήρια ταύτα επιτελούμενα υπό των ιερέων μεταδίδουσιν υπό αισθητά σημεία μυστικώς τας δωρεάς του Αγίου Πνεύματος.»

Και συνεχίζει μία άλλη αγιασμένη φιλοκαλική μορφή, η κορυφή των Κολλυβάδων Αγιορειτών Πατέρων, ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: «Ο Κύριος ημών και γλυκύς Ιησούς Χριστός [...] προς τοις άλλοις όσα αφήκεν εις την παρούσαν ζωήν ως μίαν πατρικήν κληρονομίαν και αδαπάνητον θησαυρόν, είναι και επτά άγια και σεβάσμια Μυστήρια, ήτοι το Βάπτισμα, το Μύρον, η Κοινωνία, η Ιερωσύνη, ο Γάμος, η Μετάνοια και το Ευχέλαιον, διά να τα μεταχειριζώμεθα ως τόσα αναγκαία και πνευματικά μέσα διά την ιατρείαν και σωτηρίαν της ψυχής μας.»

Ο Ιεραπόστολος, Εθναπόστολος και Μεγάλος Διδάχος του Γένους μας Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός θα μας πει επίσης, με την απλή αλλά μεστή θείας σοφίας γλώσσα του: «Αυτά τα τέσσαρα είναι τα ιατρικά σου. Το πρώτον είναι να συγχώρησης τους εχθρούς σου· το δεύτερον να εξομολογήσαι καθαρά· το τρίτον είναι να κατηγορήτε τον εαυτόν σας· το τέταρτον να αποφασίζετε να μη αμαρτήσετε πλέον. Και αν ημπορήτε να εξομολογήσθε καθ’ εκάστην ει δε και δεν ημπορείτε καθ’ ημέραν, ας είναι μία φορά την εβδομάδα και μία φορά τον μήνα ή το ολιγώτερον τεσσάρας φοράς τον χρόνον. Και συνηθίζετε τα τέκνα σας από μικρά εις τον καλόν δρόμον, να εξομολογούνται. [...] Και όστις τα βάλη μέσα εις την καρδίαν του αυτά τα τέσσαρα, να αποθάνη εκείνην την ώραν, σώνεται· ει δε χωρίς αυτά, χιλιάδες καλά να κάμη, εις την κόλασιν πηγαίνει. […]»

Και συμπληρώνει πάλι ο Ισαπόστολος και Φωτιστής του Γένους πατρο-Κοσμάς ο Αιτωλός: «Αν - ίσως και ημείς θέλωμεν να ωφεληθώμεν από τα Άχραντα Μυστήρια ωσάν τους ένδεκα Αποστόλους τους καλούς, και να μη βλαφθώμεν ωσάν τον Ιούδαν τον κακόν, να εξομολογούμεθα καθαρά και να κοινωνώμεν με φόβον και τρόμον και ευλάβειαν, και τότε να φωτισθώμεν. Ει δε και πηγαίνομεν ανεξομολόγητοι, μεμολυσμένοι με αμαρτίας και τολμώμεν να μεταλαμβάνωμεν τα Άχραντα Μυστήρια, βάνομεν φωτιά και καιόμεθα.»

Συνοψίζοντας θα λέγαμε ότι: «Ουσιαστικά, με τα μυστήρια ερχόμαστε, διά της ενεργείας του Αγίου Πνεύματος, την οποία επικαλείται η Εκκλησία κατά τη διάρκειά τους και με τη μεσολάβηση ορατών σημείων, που συνιστούν τα τυπικά τους, σε οντολογική σχέση με τον ίδιο το Χριστό· σ’ Αυτόν ενσωματωνόμαστε γενόμενοι μέλη της Εκκλησίας. Με τα μυστήρια “μέλη εσμέν του σώματος αυτού” (Εφεσ. 5,30, 3,6), “μέτοχοι γεγόναμεν του Χριστού” (Εβρ. 3,14) του σωτήρα και θεοποιού της φύσης μας. Μ’ άλλα λόγια, δεχόμενοι τα μυστήρια καταρχήν καθαριζόμαστε και υγιαίνουμε με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος· ο συγκεκριμένος στόχος είναι πρωταρχικός στα μυστήρια της Μετανοίας και του Ευχελαίου, οπού λειτουργεί κυρίως “επανορθωτικά”· τον συναντάμε όμως με την ίδια βαρύτητα και στα υπόλοιπα μυστήρια, ειδικότερα στο Βάπτισμα και τη Θεία Ευχαριστία· με το πρώτο ο άνθρωπος θεραπεύεται από τα αποτελέσματα του προπατορικού αμαρτήματος, ενώ η Θεία Ευχαριστία θεωρείται ως φάρμακο σύμφωνα με την Παράδοση. Να γιατί τα περισσότερα μυστήρια, σε διαφορετικό βαθμό, θεωρούνται από την Εκκλησία ως γιατρικά. Στο επίπεδο αυτό όπως και σε άλλα, η Εκκλησία παρουσιάζεται σύμφωνα με διατύπωση του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου ως “ιατρείον πνευματικόν, ίνα άπερ αν λάβωμεν έξωθεν τραύματα, εντεύθεν θεραπεύσωμεν”. Ο συγκεκριμένος θεραπευτικός σκοπός των μυστηρίων επιτρέπει σ’ όποιον τα δέχεται να έχει πρόσβαση και στον άλλο σκοπό τους: τη λήψη της θεοποιού χάρης.» (Jean Claude Larchet)

Όλες αυτές τις ευλογίες ποιος θα τις στερούσε από τον εαυτό του ή τα παιδιά του ή από τους μαθητές του;

Ευχόμαστε ολόψυχα ο εν σπηλαίω της Βηθλεέμ τεχθείς, εν φάτνη ανακληθείς και εν Ιορδάνη βαπτισθείς, ο Ιησούς, ο Χριστός, ο Εμμανουήλ, ο Μεσσίας, ο Λυτρωτής και Σωτήρας μας, να μας σώζει και να μας φωτίζει όλους μας.

Καλή και ευλογημένη η νέα χρονιά που ανέτειλε...