Η Ευρωπαϊκή πραγματικότητα

«... Κατά τους ερμηνευτές του πνεύματος της Ευρώπης, ό,τι αποτελεί και ό,τι συνθέτει την σημερινή ευρωπαϊκή πραγματικότητα, τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, είναι το ελληνικό, το ρωμαϊκό και το χριστιανικό πνεύμα. Αυτά τα τρία πνεύματα συνεχωνεύθησαν και αποτέλεσαν την ουσία του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

»... Από τα τρία αυτά πνεύματα, τα οποία συνέθεσαν την ευρωπαϊκή πραγματικότητα, ο Νίτσε, ο οποίος είναι ο πρώτος πού επεσήμανε την ανάγκη να ενωθεί η Ευρώπη -άλλως, λέγει, την Ευρώπη την περιμένει καταστροφή- ο Νίτσε, λέγω, θεωρεί το ελληνικό πνεύμα ως τον κύριο πυρήνα της όλης Ευρώπης. Και ο Νίτσε ήταν ένας άνθρωπος, ο οποίος εγνώρισε βαθύτατα το ελληνικό πνεύμα, και όχι μόνο το εγνώρισε, άλλα ως προς το θέμα αυτό δεν άλλαξε ποτέ γνώμη, ενώ για όλα τα άλλα θέματα με τα οποία κατέγινε άλλαξε γνώμη και μάλιστα όχι μόνο μία φορά. Ο φιλόσοφος αυτός λέγει ότι υπήρξε μεγάλη ατυχία για τους ευρωπαϊκούς λαούς το ότι εγνώρισαν τους Έλληνες μέσω των Ρωμαίων. Διότι, λέγει, οι Ρωμαίοι ενόθευσαν το ελληνικό Πνεύμα και έτσι το παρέδωσαν στους Ευρωπαίους. Άλλη, λέγει, θα ήταν η Ευρώπη, αν οι ευρωπαϊκοί λαοί εγνώριζαν απ’ ευθείας τους Έλληνες...

»... Η σημερινή λοιπόν Ευρώπη, όπως εμφανίζεται, κινείται και δρα, δεν είναι νοητή δίχως τις ελληνικές πηγές, δίχως την τέχνη, την επιστήμη και δίχως το πνεύμα της θρησκείας, δίχως το πνεύμα του Χριστιανισμού... Γι' αυτό λέγω ότι ο Χριστιανισμός είναι επίσης ελληνικός από την καταγωγή του.

»... Δεν είναι υπερβολή, η ιστορία επιβάλλει να το πούμε, ότι ο κόσμος, και συγκεκριμένως ο κόσμος της Ευρώπης από τότε πού άρχισε να σχηματίζεται, από την στιγμή δηλαδή εκείνη άρχισε συγχρόνως και να εξελληνίζεται, γιατί τα στοιχεία ακριβώς της διαμορφώσεώς του κατάγονται από την Ελλάδα. Πέραν όμως από την Ευρώπη δεν είναι υπερβολή να ισχυρισθεί κανείς, ότι σήμερα γίνεται -και αυτό είναι πεποίθηση μου- ένας απόλυτος εξελληνισμός της ανθρωπότητας. Ο ένας είναι ο πολιτικός, το πολιτικό ιδεώδες της ελευθερίας καί ο άλλος η ελληνική φιλοσοφία, η οποία εξελληνίζει».

«... Είμεθα λαός με τεράστια ζωτικότητα. Αυτό είναι γεγονός. Όμως υποπίπταμε συχνά σε ένα λάθος. Καταφεύγομε πολλάκις εις την εξυπνάδα μας -αυτός είναι ο κίνδυνος για μας-, ενώ χρειάζεται βαθειά νοημοσύνη και όχι εξυπνάδα, χρειάζεται σύστημα, οργανωμένη σκέψη και όχι απλώς εξυπνάδα, πού είναι εφήμερη καί καμμιά φορά παγιδεύεται από κάποιον εξυπνότερο, ενώ η νοημοσύνη δεν μπορεί να παγιδευτεί, γιατί είναι σταθερή καί μόνιμη.

»Οι Έλληνες υποδέχθηκαν τον Χριστιανισμό εις την γλώσσαν τους. Δεν υπάρχει Χριστιανισμός εξωελληνικός, απλούστατα διότι δεν γνωρίζουμε τι ήταν, δεν υπάρχουν γραπτά. Ο Χριστιανισμός όμως υπάρχει καί με ό,τι υπάρχει είναι Ελληνικό. Αυτό είναι μεγάλο γεγονός, το οποίο δεν τονίζεται καθόλου»

Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος – Καθηγητής Φιλοσοφίας