Λόγος εις τα Εισόδια της υπερευλογημένης Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας

Δαμασκηνού του Υποδιακόνου και Στουδίτου

Πάλιν Εορτή, καί πάλιν πανήγυρις Εορτή, όχι ως την προχθεσινήν, αλλά Εορτή μεγάλη και θαυμαστή, και της σωτηρίας των ανθρώπων πρόξενος, διότι και οι Εορτές και οι πανηγύρεις των άλλων Αγίων ωφέλιμες είναι και άγιες, αλλά της Δεσποίνης ημών της Θεοτόκου, την οποίαν σήμερον εορτάζομεν, είναι τιμιωτέρα και θαυμαστοτέρα' όσον εκείνοι μεν οι Άγιοι είναι και ονομάζονται δούλοι Χριστού, η δε Υπεραγία Θεοτόκος είναι Μήτηρ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, και Δέσποινα και βασίλισσα του κόσμου όλου' διότι επειδή αυτή από την πολλή της καθαρότητα και παρθενία καταξιώθη και έγινε Μήτηρ του βασιλέως Χριστού, δια τούτο βασίλισσα και Παρθένος, και είτι άλλο καλόν όνομα είναι, πρέπει να ονομάζεται...

 Τί να την ονομάζομε, και να μη την πρέπει; Παρθένον; και ποία άλλη ευρέθη καθαρωτέρα από αυτήν; Οδηγήτριαν; και ποία άλλη οδηγεί και φυλάγει το γένος των Χριστιανών, ωσάν την πανύμνητον; και πρέπει την και αυτό, ότι πας Χριστιανός ευσεβής και υμνεί και δοξάζει την' όλα τα χαρίσματα του αγίου Πνεύματος είχε τα, γνώσιν και φρόνησιν παρά πάσαν άλλην είχε' και τί το περισσότερον; εάν ακούσης Παρθένον, αυτήν καταλάμβανε, ότι λέγει η Γραφή, ο Προφήτης Ησαΐας έτσι την ονομάζει: Ιδού η Παρθένος εν γαστρί έξει, και τέξεται Υιόν, και καλέσουσι το όνομα αυτού Εμμανουήλ, ο εστί μεθερμηνευόμενον, μεθ' ημών ο Θεός. Αυτήν εκήρυτταν οι Προφήτες, αυτήν επροσήμαιναν οι Γραφές' ο Προφήτης Αββακούμ αυτήν είδε ωσάν Όρος σύνδενδρον, ότι αυτή ήταν σκεπασμένη από τα χαρίσματα του αγίου Πνεύματος. Ο Προφήτης Δανιήλ αυτήν εθεώρησε ωσάν όρος και αυτός, από το οποίον όρος ο στερεός λίθος ο Βασιλεύς του κόσμου Θεός εγεννήθη χωρίο σποράν ανδρός. Ο δίκαιος Ιακώβ αυτήν είδε ωσάν κλίμακα, ότι από την γέννησή της ο μεν Θεός εκατέβη εκ των ουρανών, οι δε άνθρωποι ανέβησαν εις τους ουρανούς, εάν πύλην ακούσεις, εάν θρόνον, εάν στάμνον, εάν λυχνίαν, αυτήν ενθυμού, και καθολικά εάν είτι θαυμαστόν και άγιον όνομα ακούσεις, την Παναγίαν πρέπει. Ακούσωμεν πάντες Χριστιανοί την αγίαν Εορτή' διότι άλλο δεν είναι χαρά της ψυχής και σωτηρία, ωσάν τιμή Αγίων και Εορτή' τροφή και ευλογία της ψυχής ο λόγος του Θεού ονομάζεται, λόγος δε Θεού είναι η εξήγησις της Αγίας Γραφής, άλλο δεν ευφραίνει την ψυχήν, ωσάν ένθύμησις Αγίου. Ο σοφός Σολομών το ορίζει. Εγκωμιασμένου δικαίου, ευφρανθήσονται λαοί. Εάν γουν εις καθενός Αγίου μνήμην ευφραινόμεσθεν, πόσο μάλλον εις την σημερινή Εορτή της Παναγίας να μην ευφρανθούμε και να χαρούμε; Ο σκοπός της αυθεντίας σας είναι Άρχοντες να τιμήσετε την Εορτή, δια τούτο και εσυνάχθητε σήμερον, αλλά δυνατόν δεν είναι καθώς πρέπει να πανηγυρίσωμεν και να τιμήσωμεν την Παρθένον, ότι η τιμή της πάσαν γλώσσαν και σκοπόν ανθρώπου νικά' και εάν ένα άνθρωπο ωσάν και ημάς δεν δυνόμεσθεν να επαινέσωμεν κατά πως πρέπει, πόσον μάλλον την Υπεραγία Θεοτόκο; πλην, επειδή καθώς πρέπει δεν δυνόμεσθεν να την τιμήσωμεν, αλλά καν με πάσάν μας καρδίαν και προαίρεσιν, ότι και ο Θεός δεν κυττάζει πρόσωπον, άλλα την καρδίαν εξετάζει' θέλεις να τιμήσεις την Εορτή, μάλλον δε την Παναγιά; τα αρεσκούμενά της κάμνε, και όσα την ευφραίνουσι και αυτήν, και τον μονογενή της Υιόν Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν: παρθένευε, να τιμήσεις την Παρθένον' νήστευε, να δοξάσεις την καθαράν' κάμε ελεημοσύνην, να αρέσεις την ελεήμονα Θεοτόκο' βασίλευε, και νίκα τα κακά θελήματα του κορμιού, να επαινέσεις την Βασίλισσα του κόσμου' μην εχθρεύεσαι τον ομόπιστόν σου Χριστιανόν, να σε αγαπήσει η Μήτηρ του Χριστού, όπου εκήρυξε την αγάπη εις όλον τον κόσμον. Εάν αυτά κατορθώσωμεν και κάμωμεν, τότε επαινούμε και τιμούμε την Υπεραγία Θεοτόκο όχι με λόγους μόνον, αλλά και με έργα.

Πίστευε, ότι αληθώς Παρθένος ήταν, και εγέννησε τον Χριστόν χωρίς σποράν ανθρώπου, μόνον δια Πνεύματος αγίου. Επειδή η ανθρωπίνη φύσις εξέπεσε, και επειδή ο Αδάμ παρήκουσε την εντολή του Πλάστου Θεού, και εκαταφρόνεσε του Ποιητού του το θέλημα, και όλως δι' όλου ήταν παραδομένος εις τάς χείρας του Διαβόλου, ευδόκησεν ο Θεός ο μεγαλοδύναμος να τον ελευθερώσει από τάς χείρας του μιαρού δαίμονος. Δεν ήταν γουν δυνατόν να ιδούσι τον Θεόν οι άνθρωποι, μηδέ την φωνήν του να ακούσωσι δια τούτο εφόρεσε σάρκα, και εφάνη ωσάν και ημάς άνθρωπος, δια να μας διδάξει, δια να μας καθοδηγήσει, να μας δείξει την αιώνιον Βασιλείαν και ζωήν' έστειλε πρωτύτερα Προφήτας, αλλά δεν τους ηκούσαμεν' έστειλε και θαυματουργούς άνδρας, ωσάν τον Μωϋσήν και Ηλίαν, αλλά δεν εμετανοήσαμεν' ήλθαν και άλλοι άγιοι άνθρωποι πρωτύτερα από τον Χριστόν, και εκαθοδηγούσαν, και εδίδασκαν, και εκήρυτταν τον Χριστόν, αλλά δεν τους ηκούσαμεν. Αλλά πάλιν μηδέ εκείνοι υπήγαιναν εις την Βασιλείαν των ουρανών, ότι η στράτα του Παραδείσου δεν ήταν ανοικτή' διότι η αμαρτία του Αδάμ την είχε κλεισμένην. Επειδή γουν οι άνθρωποι όλοι, όπου απόθαιναν πριν του Χριστού, ήσαν εις την κόλασιν, και επειδή κανείς δεν ήταν ελευθερωμένος από την αμαρτίαν του Αδάμ, δια τούτο εκαταδέχθη ο Ποιητής και Κύριος του κόσμου, και ήλθε και εσαρκώθη εκ της αγίας Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας' καί ωσάν εσαρκώθη εξ αυτής άνευ σποράς, έτσι καί εγεννήθη. Παρθένος ήταν η Θεοτόκος πριν να τον γεννήσει, καί πάλιν Παρθένος απόμεινε' πως δε εσαρκώθη εκ Πνεύματος αγίου; περισσότερον μη ζήτει' επειδή ήταν Θεός, και εδύνατο, καί πάλιν δύναται είτι θέλει' μηδέν είναι αδύνατον εις τον Θεόν.