Μακεδονικός αγώνας 1904-1908

του Στρατή Ανδριώτη

Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι Έλληνες κλήθηκαν να δώσουν έναν ακόμα αγώνα, αυτή τη φορά για την εξουδετέρωση της Βουλγαρικής απειλής στη Μακεδονία. Από το 1870 και ενώ μέχρι τότε οι Βούλγαροι υπερηφανεύονταν ότι είναι Έλληνες, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι δεν είναι απόγονοι του κατακτητή της επικράτειάς τους, του Ασπαρούχ, αλλά των Ελλήνων που ζούσαν από τα αρχαία χρόνια στις ελληνικότατες πόλεις και στα χωριά της σημερινής Βουλγαρίας...

 Όμως, κατόπιν μιας ύπουλα μεθοδευμένης προπαγάνδας, οι Βούλγαροι επεχείρησαν να επικρατήσουν στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία, χρησιμοποιώντας κυρίως την εκπαίδευση και την Εκκλησία, που αν και ήταν Ορθόδοξοι, είχαν αποσχισθεί από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, κατόπιν εντολών των Ρώσων πανσλαβιστών, καθώς και των παπικών, δημιουργώντας την σχισματική βουλγαρική Εξαρχία. Ο στόχος που οραματίζονταν ήταν μια μεγάλη Βουλγαρία. Φυσικά εις βάρος της Ελλάδας.

Κυρίαρχοι την περίοδο εκείνη, σε όλη την επικράτεια της Μακεδονίας, τόσο πολιτιστικά όσο και στην εκπαίδευση ήταν οι Έλληνες, οι οποίοι ανήκαν εκκλησιαστικά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, στην Μητέρα Εκκλησία. Οι Βούλγαροι αισθανόμενοι μειονεκτικά λόγω της ανωτερότητας των Ελλήνων και παρακινούμενοι από τους ημετέρους, ανέλαβαν επιθετική δράση με ένοπλους κομιτατζήδες (αντάρτικα σώματα) που μπήκαν στη Μακεδονία κάνοντας επιδρομές κατά παντός Ελληνικού προσώπου ή στοιχείου, με σκοπό την τρομοκράτηση ιερέων, διδασκάλων και γενικότερα όλων των μορφωμένων Ελλήνων, δολοφονώντας χιλιάδες εξ αυτών. Οι Έλληνες της Μακεδονίας, είχαν να αντιμετωπίσουν από τη μια την σκλαβιά των Τούρκων και από την άλλη τις βιαιότητες των Βουλγάρων κομιτατζήδων.

Σ’ αυτή την κρίσιμη ιστορική καμπή και ενώ το Ελληνικό κράτος ήταν ακόμα ανίσχυρο και καθυστερούσε να επέμβει, μια εξέχουσα μορφή του Μακεδονικού αγώνα υψώνει ηρωϊκά το ανάστημά του. Ο Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης, ο εκ Στύψης της Λέσβου καταγόμενος, οργανώνει ανταρτικά σώματα με γενναίους οπλαρχηγούς, όπως τον καπετάν Κώττα κ.α. Βλέποντας την δράση τους, συγκεντρώνονται εθελοντές και στρατιωτικοί από την ελεύθερη Ελλάδα, κυρίως από την Κρήτη και την Μάνη, ακόμα και από την Κύπρο. Συγκροτούνται τα ένοπλα σώματα που ονομάστηκαν «Μακεδονομάχοι» και από το 1904 αναλαμβάνουν δράση έως το 1908 αποκαθιστώντας την Ελληνική υπεροχή στη Μακεδονία. Συγκλονιστική δράση στον Μακεδονικό αγώνα είχαν πολλά παλικάρια εκπρόσωποι του Ελληνικού κράτους σαν τον Ίωνα Δραγούμη, που κινητοποίησε σε άμυνα κατά των Βουλγάρων, τους κατοίκους της πόλης του Μοναστηρίου (ας τα βλέπουν αυτά οι σκοπιανοί για να ξέρουν το λόγο που είναι σήμερα ελεύθεροι). Επίσης, τα Ελληνικά Προξενεία με τους πατριώτες διπλωμάτες, είχαν εξαιρετική αποστολή καθώς και το Μακεδονικό Κομιτάτο Αθηνών, που ευαισθητοποίησε τον κόσμο και διεκπεραίωσε τις προετοιμασίες του στρατού. Ο καλοσυνάτος πατριώτης Παύλος Μελάς με τα επίλεκτα παλικάρια του, που σκοτώθηκε από τους Τούρκους, αφού είχε χριστεί μέγας Ήρωας των μαχών, μαζί με άλλους αξιωματικούς και ηρωϊκούς κατοίκους χωριών και καπεταναίους. Τους Γραικομάνους, αυτούς τους φοβερούς σλαβόφωνους Έλληνες, που έδιναν και την ζωή τους για την Ελλάδα και ήταν ο φόβος και ο τρόμος των Βουλγάρων. Πρωτεύοντα ρόλο στον Μακεδονικό αγώνα έπαιξαν οι «Πατριαρχικοί» κληρικοί, που ήταν ο κύριος στόχος των «Εξαρχικών» και των κομιτατζήδων, επειδή ήταν αφοσιωμένοι στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και δεν ήθελαν να υποταχθούν στην βουλγαρική Εξαρχία. Σπουδαίοι καθοδηγητές του αγώνα υπήρξαν και άλλοι φωτισμένοι Μητροπολίτες, εκτός του προαναφερθέντος Γερμανού Καραβαγγέλη, που τοποθέτησε το Πατριαρχείο για να ενδυναμώσουν τους Έλληνες, όπως ο Δράμας Χρυσόστομος (μετέπειτα Εθνομάρτυρας Σμύρνης). Αρκετοί Εκπαιδευτικοί είχαν στο ενεργητικό τους περιφανείς προσπάθειες και αγώνες για να διαφυλάξουν το Ελληνικό φρόνημα, αφού τα Ελληνικά σχολεία και η Παιδεία υπερτερούσε συντριπτικά. Πολλοί διδάσκαλοι και διδασκάλισσες συμμετείχαν με κάθε τρόπο στους αγώνες, επηρεάζοντας θετικά τους πολίτες και πολεμώντας για τα Ελληνοχριστιανικά ιδεώδη, με τίμημα την ίδια την ζωή τους, αφού αρκετοί από αυτούς δολοφονήθηκαν από τους Βούλγαρούς.

Το 1908 με την επικράτηση του πραξικοπήματος των νεότουρκων, ο Μακεδονικός αγώνας άλλαξε χαρακτήρα, αφού πολλοί πείσθηκαν και παρασύρθηκαν από τις παραμυθένιες διακηρύξεις των νεότουρκων περί ισότητας και αδελφοσύνης, που στην πραγματικότητα σήμαιναν «Η Τουρκία στους Τούρκους» με επακόλουθο τις γενοκτονίες ως το 1922 και τις μετέπειτα δολιότητες!!!